Schoolreglement wordt alsmaar langer en uitgebreider
De toenemende juridisering in onze maatschappij heeft een grote invloed op het onderwijs. Zo blijkt uit de scriptie van Julie Sels (Universiteit Antwerpen) dat het gemiddelde schoolreglement vandaag 12,5 keer groter is dan 25 jaar geleden.
Dagelijks hebben duizenden leerlingen, ouders en leerkrachten in Vlaanderen te maken met het schoolreglement. Maar wie van hen kent de bepalingen in de schoolreglementen nog?
Julie Sels, master in de Opleidings- en Onderwijswetenschappen, onderzocht de schoolreglementen van het secundair onderwijs in Antwerpen en merkte hoe die in de loop der jaren uitbreidden. «Toen het schoolreglement begin jaren 90 werd ingevoerd, bevatte het een studie-, orde- en tuchtreglement, eventueel aangevuld met de leefregels van de school. Sindsdien zijn de onderwijswetgeving en de algemene rechtsbeginselen, die ook het schoolleven beïnvloeden, sterk toegenomen. Scholen moesten ook inspelen op nieuwe maatschappelijke evoluties, zoals de opkomst van gsm's en tablets, maar ook de daarbij horende wet op privacy.» Sels stelt in haar thesis vast dat al deze elementen zijn opgenomen in de schoolreglementen. «Het gevolg is dat de huidige schoolreglementen copieuze schrijfsels zijn geworden met een overvloed aan opsommingen van de rechten en plichten van leerlingen, ouders en onderwijsverstrekkers.»
Overjuridisering
Een klassiek voorbeeld van overjuridisering is volgens onderwijsexperts de engagementsverklaring, de recentste, verplichte toevoeging aan het schoolreglement. Die verklaring, die bedoeld is om ouders meer te betrekken bij het onderwijs van hun kind, bevat afspraken tussen de ouders en de school over aanwezigheid, het oudercontact, individuele leerlingenbegeleiding en een positief engagement ten aanzien van de onderwijstaal. Sels: «Maar hoewel de ouders bij de inschrijving van hun kind met het schoolreglement en de engagementsverklaring akkoord moeten gaan, zijn sancties bij niet-naleving van deze engagementen onmogelijk.»
Administratieve last
«De vraag is dan ook of al deze regelgeving moet worden opgenomen in het schoolreglement», zo stelt Sels. «Het vastleggen van taken en procedures in regels zorgt misschien wel voor duidelijkheid, maar het zorgt ook voor administratieve lasten waardoor minder gefocust wordt op het pedagogische aspect van het onderwijs. Het huidige schoolreglement lijkt soms meer een wetboek dan een pedagogisch instrument dat de eigenheid van de individuele school in zich draagt.»
Julie Sels deed mee aan de Vlaamse Scriptieprijs 2014. Je kan haar scriptie raadplegen via www.scriptiebank.be