SDG: behoud van de maritieme ecosystemen
Maritieme ecosystemen zijn van essentieel belang voor de biodiversiteit, het klimaat en bij uitbreiding de mens. Nochtans worden onze zeeën en oceanen vaak achtergesteld in de strijd tegen de klimaatverandering. En dat terwijl ze door verschillende soorten vervuiling bedreigd worden: plastic, koolwaterstof, onderwatergeluid...
De oorlog tegen plastic
In de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van 2015 krijgen de oceanen daarom een bevoorrechte plaats. De internationale gemeenschap moet de maritieme vervuiling, en dan vooral de plastic afvalberg, dringend reduceren. De Europese Commissie lanceerde net een reeks voorstellen om verschillende soorten wegwerpplastic te verbieden, waaronder oorstokjes en rietjes. In België lanceerde Test-Aankoop vorige week een petitie die supermarkten oproept vooruit te lopen op die toekomstige normen, uit vrees dat het wetgevingsproces te lang zal aanslepen. Enkele industriële groepen ondernemen nu al actie. Zo ontwikkelt Ecover flessen van 100% gerecycleerd en 100% recycleerbaar plastic.
Heel wat landen hebben trouwens al maatregelen genomen tegen plastic zakken, die al te vaak in de natuur of in zee belanden. In ons land is de verspreiding van wegwerpzakken al verboden, met enkele uitzonderingen (vis- en slagersafdeling van supermarkten, bijvoorbeeld). Rwanda gaat op zijn beurt voor een totaalverbod.
Overbevissing
De maritieme biodiversiteit wordt ook bedreigd door ongereglementeerde visvangst. De VN pleit voor een reglementering, zodat de visbestanden zich kunnen herstellen. Het wil ook dat de lidstaten de meest destructieve vismethoden verbieden. Het Europees parlement heeft intussen een verbod uitgevaardigd op elektrisch vissen, een heel destructieve praktijk. Ngo's voor milieubescherming betreuren wel dat er een uitzondering is gemaakt voor Nederlandse vissers. Het belangrijkste doel van de VN is de visbestanden zo snel mogelijk te herstellen tot een niveau dat een maximale permanente opbrengst mogelijk maakt.
"Microplastics zijn een probleem voor onze gezondheid"
Foto R.V.
De vervuiling door microplastics verontrust de voorvechters van het milieu en de menselijke gezondheid meer en meer. Jeroen Verhoeven van Greenpeace pleit voor een heffing op plastic flessen.
Wat zijn microplastics?
"Dat zijn minuscule deeltjes plastic die rechtstreeks afkomstig zijn van cosmeticaproducten. Producenten hebben de gewoonte ze toe te voegen aan tandpasta, crèmes… Er zijn ook indirecte bronnen, zoals de afbraak van plastic afval in de oceaan. Denk maar aan banden, rietjes, meubels, flessen..."
Hoe veroorzaken ze problemen?
"Op termijn komen die deeltjes in de dieren terecht, en dat kan schadelijk zijn. Het is ook een probleem voor de mens, want die deeltjes belanden via vissen en zeevruchten in de voedselketen. En ze reizen niet alleen, want ze transporteren hormoonontregelende stoffen, die vruchtbaarheidsproblemen veroorzaken en kankerverwekkend zijn."
Wat zijn de oplossingen?
"Er is actie op verschillende niveaus nodig. Een van de oplossingen is een systeem van statiegeld invoeren op plastic. In België zijn er heel wat politieke obstakels voor dit project, enkel om ideologische redenen. Het idee dat we bedrijven zo min mogelijk beperkingen moeten opleggen. We hopen dat België het voorstel van de Europese Commissie zal steunen om wegwerpplastic te verbieden. Die richtlijn moet zo snel mogelijk ingevoerd worden."
De minister van Duurzame ontwikkeling, Marie-Christine Marghem, is blij met het akkoord om microplastics te beperken in cosmetica en schoonmaakmiddelen.
"Het probleem van dat akkoord is dat het niet bindend is. De producenten kunnen blijven doen wat ze willen… Dat is jammer. De productienormen moeten herzien worden, om problematische substanties te verbieden. Alleen zo kunnen we de hoeveelheid microplastics in de oceanen terugdringen."