Slechts 30 uur werken per week tegen hetzelfde loon? Hier is het een succes
Al in 2017 legde Femma, die 50.000 leden telt in 700 groepen in Vlaanderen en Brussel, de 30-urenwerkweek op tafel. Veel vrouwen werken namelijk viervijfde, maar ondervinden daar grote nadelen van, zoals loonverlies. Daarom kregen Femma-medewerkers een jaar lang de kans om het werkregime uit te testen. De meesten kozen voor vier dagen van 7,5 uur per week.
Tijd voor andere dingen
"Vroeger ging het hele weekend op aan poetsen, boodschappen doen, de was en de strijk", zegt een van de deelneemsters in de groep van 40- tot 45 jarigen. "Nu doe ik dat op vrijdag, de dag dat ik niet werk. Zo is er meer tijd voor spontane uitstapjes in het weekend."
Het experiment werd gemonitord door onderzoekers van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) voor het personeel en door het kennis- en expertisecentrum Kind & Samenleving voor de kinderen op verschillende levensdomeinen: combinatie werk-gezin, huishouden, vrije tijd, zelfzorg, mantelzorg, tijd met de kinderen en werk. De data werden verzameld met een combinatie van vragenlijsten, tijdsregistratie in de vorm van dagboeken, focusgesprekken en interviews.
Voor de groep van 36 uur per week naar 30 ging, daalde de betaalde werktijd per week gemiddeld met 4 uur en 55 minuten en de verplaatsingstijd met 2 uur en 18 minuten. Die vrijgekomen tijd ging naar het huishouden (+ 2 uur 40 minuten), persoonlijke verzorging (+ 1 uur 26 minuten), vrije tijd (+ 1 uur 20 minuten), sociale participatie en onbetaalde hulp (+ 23 minuten) en kinderzorg (+ 28 minuten).
Meer rust
Dat leidt bij de meeste deelnemers tot meer rust en evenwicht en minder tijdsdruk. "Na een maandje uitproberen, voel ik mij toch al veel rustiger. Rustiger in mijn hoofd, maar ook rustiger in mijn hart", getuigt een deelneemster uit de groep tussen 26 en 35 jaar.
Andere opvallende voordelen zijn minder huishoudstress, meer tijd voor zichzelf en de kinderen, minder multitasken en werkbaar werk. De medewerkers klopten ook minder overuren en namen minder 'baaldagen'.
De impact op zes kinderen van 8 tot 18 jaar van deelnemende ouders werd gemeten door Kind & Samenleving. Positieve effecten zijn meer tijd met het gezin en minder stress tijdens overgangsmomenten, zoals 's ochtends naar school vertrekken. "We hopen bedrijven te inspireren om de 30-urenwerkweek in te voeren", zegt Femma-beleidsmedewerker Ilse de Vooght.
"Werk is religie geworden"
Hoogleraar klinische psychologie aan de UGent Paul Verhaeghe noemt het onderzoek ontzettend belangrijk. "Werk is een religie geworden, neemt al onze tijd in en dat maakt ons ziek", zegt hij. "Arbeidsduurverkorting is een belangrijke stap om dat te veranderen. Zo kunnen mensen weer zelf beslissen wat ze met hun tijd doen."
Professor Stan de Spiegelaere, onderzoeker bij het Europees Vakbondsinstituut (ETUI), ziet de 30-urenwerkweek opnieuw op de agenda van de vakbonden verschijnen. "Tijdens de coronacris werd er vooral over gesproken om ontslagen te vermijden. Maar ook structureel kan de kortere werkweek een oplossing bieden, bijvoorbeeld voor bedienden die door de digitalisering geen controle meer hebben op hun arbeidstijd."