SOUNDCHECK. Hendrik Willemyns van Arsenal: "Met de baas naar bed voor een vet platencontract, ik had het wellicht gedaan"

De dichtbundel 'Room Of Imaginary Creatures' ligt al een maand in de winkel, de film gaat nu vrijdag in première. Met zijn debuutfilm 'Dance! Dance! Dance!' toonde Willemyns in 2014 al een intrigerende, magisch-realistische kijk op het leven van een Japanse dj die zich moet buigen naar een absurde wet die mensen verbiedt om te dansen. 'Birdsong' maakt duidelijk dat Willemyns een zeer eigen filmtaal ontwikkelde waarbij bevreemding en fascinatie sterk binnenkomen door de poëtische onderstroom in beelden, muziek en tekst.

Klopt het dat de aanzet van heel dit project ontstond al liggend in de zetel?

"Yep. Gedurende een lange periode ging ik elke dag even in de zetel liggen die ook op het podium staat wanneer we ‘Birdsong' screenen. Ik dacht dan na over de huidige toestand van de muziekwereld. Is er nog voldoende mysterie? Hoe trek je aandacht op kanalen die al door miljoenen andere muzikanten bevolkt worden? Hoe verdien je nog iets wanneer een miljoen streams op Spotify amper 500 euro oplevert? Hoe ga je om met succes gebaseerd op algoritmes en talentenjachten als 'The Voice' die kant en klare 'instant dreams' verkopen? De elite binnen het muzieklandschap wordt nog rijker terwijl het steeds groter wordende leger aan de onderste treden van de ladder meer en meer in de modder ploetert. Als het geld verdwijnt, is er iets mis met de structuur van de huidige muziekwereld. Aandacht is de pasmunt geworden. Waar moet dit allemaal naartoe? Wat is het eindstation? Meer dan voldoende stof om over na te denken. Er stond zo'n whiteboard naast die zetel om ideeën op te noteren."

Dat die zetel uiteindelijk op het podium zou belanden geeft dat meubel ook een betekenis. Het is als het ware de geboorteplek van heel dit project.

"Ik zoek nu steeds naar een betekenis achter de dingen. Dat was ook al te merken met Arsenal. Een bepaalde klank, het artwork, een clip, de beats.. Er zit altijd een betekenis achter. Op mijn vijfenveertigste, drie jaar geleden, voelde ik een midlifecrisis steeds sterker naar boven kruipen. Op die leeftijd verliet mijn vader zijn gezin voor een nieuw leven en die gedachte liet me niet los. Zeer confronterend omdat je beseft dat er op alles maar een beperkte rek zit. Zo ook bij een band. Wat moest ik nog doen om Arsenal relevant te houden? Wanhopig jong blijven, fake gevaarlijk doen of onbekende wegen bewandelen die me terug scherp zouden zetten? Mijn eerste film en de bijbehorende concerten waren een eerste stap en nu wilde ik nog verder gaan met 'Birdsong'."

Minder verhaal en meer poëzie?

"'Birdsong' is zeer zeker een poëtische zoektocht. Het is het verhaal van een jonge vrouw die 's nachts als schoonmaakster werkt in Tokio. In een gebouw waar overdag een prestigieuze talentenshow wordt opgenomen en dromen duur verkocht worden. Ze droomt zelf van een professioneel bestaan als muzikante en die wens krijgt een eerste aanzet wanneer ze een louche manager ontmoet in een park. Die brengt haar in contact met een uitgerangeerde artiest die haar zal coachen om mee te doen aan die talentenjacht. Alleen vraagt hij zoveel geld dat de jonge vrouw in het prostitutiemilieu belandt en zo vervreemdt van haar gezin. Zo'n gegeven bestaat al eeuwen in Japan waar geisha's en oirans – gezelschapsdames en prostituees – ook opgeleid werden om muziek te spelen en gedichten te schrijven. Ach, de manager of muziekwereld als roofdier van dromen. Eerlijk, ik had me als jonge, onwetende muzikant ook wel laten vangen. Dromen zijn krachtig en ze overklassen de reden moeiteloos. Misschien had ik me ook wel geprostitueerd om toch maar die zekerheid naar succes te kunnen binnenrijven. Met de baas naar bed voor een vet platencontract, ik had het wellicht gedaan. (lachend) Ondertussen weet ik wel beter. Ouder en wijzer, niet?"

Tijdens dat de film speelt, zit er in de zetel wel een kandidate uit ‘The Voice', Paulien Mathues.

"Niemand wist tijdens die eerste seizoenen wat er met de winnaars zou gebeuren. Ook Paulien probeerde een droom werkelijkheid te laten worden. Maar ze is gewoon een uitstekende zangeres. Ik begeleid de film live terwijl Paulien van op de zetel enkele songs zingt of gedichten leest uit de bundel."

Die bundel ligt aan de basis van de film en de muziek. Vanuit het beeld van de muzikant als prostituee vroeg Willemyns aan bevriende muzikanten om voor hem gedichten te schrijven vanuit het standpunt van een prostituee. Onder andere de betreurde Grant Hart, Johnny Whitney of Jenny Rossander traden al dan niet uit hun comfortzone. Het resultaat is 'Room Of Imaginary Creatures' geworden met als ondertitel ‘Poems and Illustrations from the Dark Side of Music'. In de gedichten kan je heerlijk verdwalen terwijl de werkelijk prachtige illustraties de geest even tot rust brengen. Buiten de link met de film vind je in het boek ook een downloadcode voor de soundtrack van 'Birdsong'.

"Ik heb een bepaalde lijn kunnen uittekenen door een duidelijk vertrekpunt aan te geven. Ik vroeg om de gedichten bij voorkeur te laten beginnen met 'My visitor...', maar een aantal dichters heeft zich daar gelukkig niet aan gehouden. Vooral de ijzersterke en vaak gitzwarte metaforen van Johnny maken duidelijk dat hij naar de donkerste plekken in zijn geest is afgedaald. Ook de Yoruba-jachtgedichten – ik heb die taal leren kennen tijdens de opnames van het jongste Arsenal-album – vind ik sterk. Het is een taal die communiceert in beelden en zich daardoor uitstekend leent voor poëzie. De titels zijn dierennamen zoals buffel, antiloop of luipaard. Logisch, want ze verwijzen naar de jagers die vaak wekenlang op pad zijn en net als de dieren in het woud moeten overleven. Die dierenverzen dragen ze aan elkaar voor om er zo aan herinnerd te worden dat ze menselijk zijn."

Maar het blijven net als in de muziekwereld jagers die met een prooi moeten terugkeren. Over ‘betekenis' gesproken.

"Iedereen kan zowel aan de gedichten als aan de filmbeelden een eigen betekenis of invulling geven. Ik presenteer geen vastomlijnd verhaal. Wie zich openstelt, zal steeds meer en meer kunnen ontdekken, maar ik besef wel dat niet iedereen die gedachte zal volgen. Ach, je kan niet iedereen plezieren. Ik veroorloof me de luxe van een eigen pad dat breed genoeg is om anderen op mee te laten wandelen. Maar een 'massawandeling' zal het niet worden."

Dirk Fryns

‘Birdsong' gaat nu vrijdag 31 mei in première in de Bourla te Antwerpen. De andere data vind je op www.arsenal-music.com.