STAYCATION. De Napoleonroute: in het spoor van de Keizer
Foto F. Kotec
Iedereen kent de Slag bij Waterloo. Op 18 juni 1815 stonden de Engelse troepen van de Hertog van Wellington en het Pruisische leger van Maarschalk Blücher tegenover de Franse krijgsmacht onder leiding van Napoleon. Al waren er ook andere partijen bij betrokken. In totaal gingen bijna 200.000 soldaten uit 7 verschillende landen in de clinch en vielen er op één dag zowat 50.000 doden te betreuren. Meer dan 200 jaar later staat de Leeuw van Waterloo symbool voor de veldslag, die wereldwijd bekend is — en niet enkel door ABBA. Voor ze in Waterloo aankwamen, trokken Napoleon en zijn troepen echter vier dagen lang door een deel van Wallonië.
94 kilometer door het Waalse gewest
Vandaag kan je in de voetsporen van de Keizer de reis herbeleven tot in Waterloo… of liever Eigenbrakel (Braine-l'Alleud). Je hoeft daarvoor enkel de Napoleonroute te volgen. Dat parcours van 94 kilometer doorheen Wallonië werd enkele jaren geleden gecreëerd naar aanleiding van de 200ste verjaardag van de Slag. De Napoleonroute begint weliswaar in Frankrijk, in het kleine dorpje Hestrud vlakbij de Belgische grens. Vervolgens gaat het richting Beaumont, waar de troepen van Napoleon bivakkeerden aan de voet van de Salamandertoren en er hun eerste nacht op Belgische bodem doorbrachten. Vandaag bevat die donjon uit de 11de eeuw een klein museum. De volgende dag, op 15 juni 1815, sloeg generaal Reille zijn hoofdkwartier op in het Kasteel van Fosteau, een heel fraai gebouw uit de 14de eeuw. Ook dat kan je bezoeken. Tegen de avond kwamen de Franse soldaten voorbij de Ferme de la Cour, een oude boerderij die deel uitmaakte van de Sint-Pietersabdij van Lobbes. Vandaag huisvest ze de Distilleerderij van Biercée, die met name de beroemde Mandarine Napoléon produceert. Minder dan 10 kilometer daarvandaan, goed verscholen tussen twee bomen op een veldweg, verschuilt zich de Chapelle des Trois Arbres. De kapel bevindt zich in Ham-sur-Heure en Napoleon hield er op 15 juni om 9u30 halt om zijn leger te zien defileren.
WBT / D. Vasilov
Een dag later nam Napoleon het tijdens de Slag bij Ligny op tegen het Pruisische leger en zegevierde. Het Ligny 1815 Museum, geïnstalleerd in een oude hoeve uit de 17de eeuw, is gewijd aan de verschillende veldslagen die zich in de loop van de geschiedenis hebben afgespeeld in de streek. Ook in Fleurus vind je nog enkele sporen terug van de Slag bij Ligny. Zo beklom Napoleon de Naveaumolen om de topologie van de omgeving te analyseren. In Fleurus bevindt zich bovendien het laatste keizerlijke paleis dat Napoleon ooit heeft ingenomen op campagne. Het gaat om het Château de la Paix, waar hij de nacht van 16 op 17 juni 1815 doorbracht.
Het monument van de Slag bij Waterloo
Zo'n 20 kilometer naar het noorden kom je bij het Laatste Hoofdkwartier van Napoleon, gelegen in Vieux-Genappe. Dat grote gebouw op 4 kilometer van ‘La Butte du Lion' (de Heuvel van de Leeuw) is de plek waar de uitgeputte Franse soldaten zich tijdens de nacht van 17 op 18 juni te slapen legden. Napoleon en zijn generaals tekenden er ook de strategie voor de slag van de volgende dag uit. Het is een plaats met veel geschiedenis en vandaag herbergt ze een museum, dat in 2015 voor het jubileum van de Slag bij Waterloo een opknapbeurt kreeg. Een paar honderd meter verder kan je de Hoeve van Mont-Saint-Jean bezoeken, waar de Hertog van Wellington zijn veldhospitaal gevestigd had.
WBT / D. Vasilov
De Napoleonroute in Wallonië eindigt bij het Monument van de Slag bij Waterloo van 1815. Op de site worden talrijke activiteiten georganiseerd. Je vindt er het Herdenkingsmuseum, een gigantisch historisch schilderij van 110 meter lang en 12 meter hoog dat het Panorama werd gedoopt, de Heuvel van de Leeuw en de Hoeve van Hougoumont.
De Leeuw van Waterloo staat niet in Waterloo
In tegenstelling tot wat zijn naam laat vermoeden, moet je de Leeuw van Waterloo niet gaan zoeken in Waterloo. Maak je dus geen zorgen als je gps je naar Eigenbrakel (Braine-l'Alleud) leidt. De gemeente vindt het al jaren een spijtige situatie en voelt zich «misprezen». In 2014 spande ze zelfs een rechtszaak aan tegen uitgeverij Michelin vanwege een gids die volgens hen onvoldoende duidelijk maakte dat de Leeuw van Waterloo zich in Eigenbrakel bevindt. Uiteindelijk heeft het dorp die slag echter verloren…
Download de GPX-route of volg het parcours van de Napoleonroute in Wallonië op je smartphone via walloniebelgietoerisme.be en de app Cirkwi.
Thomas Wallemacq