Thuis aan het werk? Je baas is je misschien aan het bespioneren

Nu telewerk ook na de lockdown in vele bedrijven de norm blijft, ziet de taak van managers en leidinggevenden er plots heel anders uit. Je ondergeschikten via mail overstelpen met taken is een optie, maar dan nog weet je niet of je werknemer eigenlijk meer op Instagram zit dan iets anders. In de Verenigde Staten is daarom software die via je computer op afstand controleert wat je aan het doen bent steeds populairder. De software laat bijvoorbeeld toe screenshots te nemen van je werknemers computerscherm of deelt een logboek van welke websites je bezoekt. Andere programma's gaan nog een stapje verder en houden zelfs elke toetsaanslag bij.

Adam Satariano, journalist bij de New York Times, wilde wel eens weten wat die software precies doet en hoe hij zich erbij voelde. Hij downloadde het softwareprogramma 'Hubstaff' op zijn computer en smartphone en gaf vervolgens ook zijn baas toegang, zodat hij wist dat ze meekeek. Hij deelde zijn ervaringen met BBC News.

Privacyschending

Die ervaringen waren niet echt positief. "Het is opdringerig en het gaat er een beetje over", zegt Adam. "De werknemers worden bijvoorbeeld gerangschikt op basis van hun productiviteit." Adams baas Pui-Wing Tam, hoofdredacteur technologie bij de New York Times, geeft beschaamd toe een beetje verontwaardigd te zijn geweest toen ze Adams productiviteitscijfers zag. Ik dacht: "wat is hij aan het doen?!" "Maar ik had beter moeten weten," gaat ze verder, "want er wordt natuurlijk enkel gemeten wanneer je echt aan het typen bent op je computer." Pui-Wing vond het zelf ook vreemd en opdringerig om haar werknemer zo te bespieden. "Het was een beetje vies, ik was niet enkel de privacy van Adam aan het schenden, maar bij uitbreiding ook van diegenen met wie hij communiceerde."

Brad Miller, CEO van monitorsoftware Interguard, pareert de kritiek. "Deze één-op-éénsituatie waarbij één leidinggevende één werknemer controleert is niet wat in de realiteit gebeurt", zegt hij. "Normaal gezien heb je een systeem waarbij honderd werknemers tegelijkertijd worden gecontroleerd. Dan ga je niet naar de details kijken van elke werknemer op zich, maar gewoon naar de basisinformatie."

Arbeidsdiscriminatie

In de VS is met de stijgende populariteit echter ook de scepsis over de legaliteit van de software en de bescherming van de werknemer gegroeid. Dr. Ifeoma Ajunwa van de Cornell universiteit zegt dat er in de VS geen enkele federale wet bestaat die werkgevers verplicht om hun werknemers te laten weten dat ze bespied worden tijdens het telewerken. Ze maakt zich dan ook zorgen: "stel dat je werkgever op de screenshot die hij of zij neemt ziet dat je bijvoorbeeld een andere seksuele oriëntatie hebt dan gedacht, of een andere religie, dan kan dat leiden tot arbeidsdiscriminatie."

Heb je je bij het lezen van vorige paragraaf net in je koosjere wijn verslikt? Geen zorgen, want in Europa is het wettelijk kader voor dit soort software gelukkig wel wat strakker. Data verzamelen van werkgevers kan en mag zonder toestemming, maar enkel bij een legitieme reden. Bovendien moet je werkgever het ook aan je laten weten, en moeten er veiligheden worden ingebouwd om de verkregen data te beschermen.