‘Una mujer fantástica': een markant vrouwenportret van regisseur Sebastián Lelio
Sebastián Lelio: "Ik denk dat je het best gaat kijken zonder dat je iets afweet van het verhaal. Dan kan je beetje bij beetje ontdekken waarom iedereen in de film zich zo ongemakkelijk voelt bij Marina. Misschien kan je de film dan een tweede keer bekijken, met verse kennis. Vergelijk het met films als ‘Vertigo', die een heel andere kleur krijgt als je hem opnieuw ziet."
Grappig dat je ‘Vertigo' vermeldt. ‘Una mujer fantástica' doet onder meer denken aan die klassieker van Alfred Hitchcock, ook al is het geen thriller.
(lacht) "Daar heb ik de laatste tijd veel over nagedacht. Ik ben tot de conclusie gekomen dat de filmgeschiedenis een aantal ijkpunten bevat, essentiële films. En als je een verhaal vertelt dat zich in een bepaald genre situeert, kun je niet anders dan je spiegelen aan het ijkpunt van dat bepaalde genre. Dat voelde ik ook al bij mijn vorige film, ‘Gloria'. Als je een film maakt over een oudere vrouw die rookt en danst en weigert om op te geven, dan moet je de confrontatie aangaan met het werk van John Cassavetes. ‘Una Mujer Fantástica' heeft het over identiteit en de geest van een geliefde en bevat een bepaalde suspens. Hoe kun je dan ontsnappen aan de erfenis van Hitchcock? Daar moet je je bij neerleggen en bekijken hoe je tegenover die meesters je eigen stem kan laten horen."
Wilde je dat het publiek aanvankelijk niet goed zou weten wat er aan de hand is toen je het script schreef? Waarom de verplegers en de politie zo bizar en vijandig reageren op Marina?
"Ja en nee. Ik weet goed genoeg dat het vandaag bijzonder moeilijk is om dingen lang geheim te houden. Ik ging er dus vanuit dat een groot deel van het publiek wel zou weten wie Marina precies is. Maar ik heb geprobeerd om een script te bouwen dat sowieso werkte, onafhankelijk van hoeveel je al weet."
Noot van de redactie: als je ‘Una Mujer Fantástica' wil bekijken zoals Sebastián Lelio het verkiest, lees dan niet verder. Waarvoor dank.
De grote ster van ‘Una Mujer Fantástica' is ontegensprekelijk hoofdactrice Daniela Vega, een waar fenomeen. Vanwaar ken je haar?
"Toen ik het idee kreeg voor een verhaal over een transgender vrouw wist ik meteen dat ik eerst wat research moest verrichten. Omdat ik op dat moment in Berlijn woonde, had ik de voeling wat verloren met de situatie in Santiago, de hoofdstad van Chili. Ik besefte dat ik eerst de realiteit moest verkennen en mensen ontmoeten. Ik ging op zoek naar een adviseur en ik ben gaan praten met een drietal transgender vrouwen. En alle drie raadden ze me aan om Daniela op te zoeken. Toen ik haar ontmoette, vielen alle puzzelstukken op hun plaats. Drie maanden lang heeft ze me bijgestaan terwijl ik aan het script werkte. Ik absorbeerde voortdurend elementen uit haar ervaringen. Eigenlijk wist ik op dat moment al dat zij de ideale hoofdactrice zou zijn, ook al omdat ik ‘Una Mujer Fantástica' niet wou maken zonder een echte transgender vrouw in de hoofdrol.”
Foto Ad Vitam
Was je aanvankelijk van plan om het aan een ‘gewone' actrice te vragen?
"Ik wist het niet. Als je een idee krijgt, duurt het even voor je alle uitdagingen in kaart hebt gebracht. Je ziet ze niet allemaal tegelijk. En een van de vragen was wie de hoofdrol moest spelen. Nu ben ik van mening dat het cultureel gezien voorbijgestreefd is om aan een acteur te vragen om te doen alsof hij of zij transgender is. Ik kon het niet maken om het anders te doen. Het deed me denken aan de begindagen van cinema, toen zwarte mensen niet mochten acteren en blanken zichzelf dus zwart schminkten om die rollen te spelen. Als je dat nu ziet, lijkt het ongehoord. Ik had hetzelfde gevoel bij het idee om voor deze rol een actrice in te huren die niet transgender was."
Is dat zo? Mogen we van een acteur niet verwachten dat hij of zij zich kan inleven in om het even welk personage?
"Misschien heb je gelijk. Maar het feit dat Daniela echt een transgender vrouw is, geeft de film wel bijzonder veel drive en energie. Het is een absolute meerwaarde. Je voelt de geschiedenis die haar lichaam met zich meedraagt. Het kleeft aan haar huid, het zit in elke cel, in haar DNA."
Is de situatie voor transgender mensen zoals je haar schetst typisch voor Chili?
"Ik ben geen specialist. In Berlijn zijn transgender mensen meer zichtbaar, maar ook daar is hun leven een uitdaging en in veel gevallen problematisch. Nochtans is Berlijn zogezegd de stad waar alles mogelijk is en mensen hun leven kunnen leiden zoals ze willen. In Chili hebben transgender mensen het moeilijker dan in Berlijn maar ook weer niet zo moeilijk als in pakweg het Midden-Oosten. Geen enkele samenleving kan al vlot overweg met het gegeven transgender. Maar dat maakt het net zo interessant."
Ruben Nollet