Van deze 10 uitvindingen wist je niet dat ze Belgisch zijn

Big bang

Hoewel het model in vraag gesteld wordt door heel wat illustere astrofysici, is het nog altijd de bigbangtheorie die domineert om de geboorte van het heelal te verklaren. Een theorie die begin jaren '30 ontstond in het brein van een Belgische kanunnik, Georges Lemaitre. Oorspronkelijk heette zijn hypothese 'Theorie van het primitief atoom'. Pas in 1949 gebruikte een Brits astronoom, Fred Hoyle, voor het eerst de term 'Big bang' op de radio, om ermee te lachen.

Bakeliet voor plastic

Het was een Belg, Leo Baekeland, die in 1907 de 20ste eeuw binnenloodste in het plastic tijdperk. Bakeliet wordt beschouwd als de allereerste volledig synthetische kunststof. De Gentenaar had zich aanvankelijk gespecialiseerd in het onderzoek naar innovatief fotopapier. Later focuste hij op elektriciteit en de behoefte aan niet-ontvlambare isolatoren. Het tijdschrift Time noemde Leo Baekeland een van de twintig grootste denkers van de 20ste eeuw. Bakelieten voorwerpen zijn vandaag echte collector's items.

Op rolletjes

Foto Unsplash

Rolschaatsen waren enorm populair in de jaren 70 en 80, maar werden voor het eerst geïntroduceerd in 1760, door een inwoner van Huy, John Joseph Merlin, tijdens een mondain feest in Londen. Ze waren toen heel rudimentair en gemaakt van simpele houten plankjes met kleine wielen onder. Hij had het slechte idee ze aan het publiek voor te stellen terwijl hij viool speelde. Hij belandde recht in een spiegel. Een kwarteeuw later was het de Amerikaan James Plimpton die op het idee kwam de uitvinding te patenteren.

Cricket? Really?

Cricket, een Belgische uitvinding? Waarom ook niet de 'Five o'clock tea', nu we toch bezig zijn… Over de oorsprong tasten we nog altijd in het duister, maar de eerste vermelding van de sport staat op naam van John Skelton. Die had het over de activiteit met Vlaamse roots in een gedicht uit 1533. Volgens de BBC zouden het inderdaad Vlaamse emigranten geweest zijn die de sport begin 16de eeuw introduceerden aan de overzijde van het Kanaal. Deze handwevers amuseerden zich door met een stok tegen een bal te slaan en noemden het "met de krik ketsen”.

WWW

De creatie van het 'World Wide Web' hebben we te danken aan twee ingenieurs: Tim Berners-Lee, die de naam en de HTML-taal uitvond, en de Belg Robert Cailliau, die het hypertekstsysteem ontwikkelde. De twee ontmoetten elkaar bij het CERN in Genève en begonnen er te werken aan een proces voor het delen van documenten. Samen ondertekenden ze in november 1990 het oprichtingsdocument van het internet: ‘WorldWideWeb: Voorstel voor een hypertekstproject'. In 1992 ontwikkelde Robert Cailliau zelfs de eerste webbrowser voor Macintosh.

You saxy thing

Dinant, hoofdstad van koperwerk. De term dook voor het eerst op in de 15de eeuw en verwijst naar de kunst van het bewerken van koperen en messingen gebruiksvoorwerpen. In deze omgeving ontwikkelde Adolphe Sax, een jonge instrumentenmaker, een uitvinding die de muziek tot op de dag van vandaag radicaal veranderde. Na aan klarinetten te hebben gewerkt, wou Adolphe Sax «een instrument creëren dat door het karakter van zijn stem dichter bij snaarinstrumenten staat, maar met meer kracht en intensiteit». De saxofoon is geboren! Hector Berlioz componeerde het allereerste werk voor saxofoon, ‘Chant sacré', nog voor het instrument gepatenteerd was.

Manhattan

AFP / T. Clary

Pierre Minuit, de zoon van Calvinisten uit Doornik, kocht in 1626 voor wat snuisterijen het eiland Manna Hatta van de lokale Lenape-indianen. De basis van de kolonie Nieuw-Amsterdam (voor die de naam New York kreeg). Pierre Minuit was toen de derde gouverneur van de kolonie Nova Belgica, dat later Nieuw-Nederland werd. In Manhattan vind je nog altijd sporen van die tijd, vooral in de buurt van Wall Street. Die naam verwijst niet naar een ‘muur', maar naar 'De Waal Straat', genoemd naar de bevolking van Nieuw-Nederland die rond 1630 grotendeels uit Walen bestond.

Dynamo

Zénobe Gramme, geboren in Jehays-Bodegnée, in de buurt van Hoei, lanceerde met zijn uitvinding van de eerste gelijkstroomdynamo de moderne elektrische industrie. Zijn elektrische generator, die hij in 1868 patenteerde, gaf de industriële revolutie een tweede adem toen de stoommachine haar grenzen bereikt had. Hij maakte het mogelijk elektriciteit te produceren uit een andere energievorm. De dynamo transformeert de roterende beweging van een stoommachine of een hydraulische turbine in elektrisch vermogen.

Verbrandingsmotor

België zit vol energie. Na de dynamo diende een andere Belg, Etienne Lenoir, in januari 1860 het octrooi in voor een «tweetaktmotor op gas en op uitgezette lucht». De verbrandingsmotor - die nu de benzinemotor wordt genoemd – én de bougie zijn geboren. Het is ook dankzij Etienne Lenoir dat we de signalisatie voor de spoorwegen te danken hebben.

Precinema

De Belgische natuurkundige en wiskundige Joseph Plateau was al van jongs af aan gefascineerd door het fenomeen 'lichtnawerking'. In 1832 vindt hij de fenakistiscoop uit, die aan de basis ligt van de cinematograaf. Met dit toestel kon hij een serie van opeenvolgende tekeningen op een schijf 'in beweging' brengen. Hij vroeg de Belgische schilder Jean-Baptiste Madou, naar wie het plein in Brussel vernoemd is, om de illustraties te tekenen.