Was horeca sluiten de juiste beslissing? Amerikaanse studie biedt het antwoord

Er is veel gezegd en geschreven over de sluiting van de horeca. Volgens vele horeca-uitbaters was er geen bewijs dat hotels, cafés en restaurants een grote bron van besmetting met het coronavirus vormden, maar experten hielden voet bij stuk. Uit een Amerikaanse studie uit het gerenommeerde vakblad Nature blijkt nu dat die laatsten wel degelijk gelijk hadden.

De wetenschappers van de Universiteit van Stanford analyseerden met behulp van een computermodel waar mensen in verschillende grote Amerikaanse steden naartoe gingen (bv. fitnesscentra, restaurants, cafés, religieuze instellingen...), hoelang ze er bleven en hoeveel andere mensen zich op dezelfde plek bevonden. De gegevens verkregen ze uit demografische data, epidemiologische schattingen en anonieme gsm-data. Vervolgens koppelden ze de resultaten aan gegevens over het besmettingspercentage in de steden.

Reopening places such as restaurants, fitness centers, cafes, and hotels carries the highest risk for transmitting SARS-CoV-2, according to a study in Nature. Reducing occupancy in these venues may result in a large reduction in predicted infections. https://t.co/aSSrwnnep9 pic.twitter.com/GdTZdZy12Y

— Nature (@nature) November 10, 2020

Hun conclusie? De meeste besmettingen vonden plaats op plekken waar meerdere mensen bij elkaar lange tijd in een gesloten ruimte bij elkaar zijn. Volgens de onderzoekers is de heropening van de horeca en fitnesscentra het meest risicovol voor een verdere verspreiding van het coronavirus in de samenleving.

Geen Belgisch bewijs

De Amerikaanse studie, die dinsdag werd gepubliceerd, voegt zich toe aan het rijtje studies uit China en Japan die al eerder wezen op de grote rol van de horeca in de verspreiding van het coronavirus. Ook professor biostatistiek Geert Molenberghs en Sciensano wezen in ons land al op het vermoedelijke belang van de sluiting van de horeca.

"We hebben gezien dat mensen die besmet geraakt zijn heel vaak in de dagen daarvoor de horeca bezocht hebben. Dat laatste is geen bewijs, maar het is allemaal evidentie die in dezelfde richting leidt: namelijk jammer genoeg is de horeca een voorname plaats van overdracht", zegt Molenberghs aan VRT NWS.

Sciensano wijst er dan weer op dat de conclusies van het Amerikaanse onderzoek (nog) niet gestaafd kunnen worden met Vlaamse of Belgische cijfers, en dat de horeca in de VS door de vele drukke fastfoodketens niet 100 procent te vergelijken valt met de Belgische. Toch bevestigt de studie hun vermoedens dat er veel besmettingen in de horeca plaatsvinden, klinkt het bij de wetenschappelijke instelling. Sciensano benadrukt wel dat Horeca Vlaanderen zeker zijn best doet, maar je nu eenmaal niet alles kan controleren.

Horeca Vlaanderen: álle binnenruimtes zijn belangrijk

Horeca Vlaanderen vindt het niet kunnen dat er enkel zij met de vinger worden gewezen, want alle binnenruimtes zijn een probleem. "De juiste beslissing was eigenlijk het aantal contacten van mensen beperken", zei Matthias De Caluwe van Horeca Vlaanderen donderdag in 'De Ochtend' op Radio 1.

"In het voorjaar hebben we samen met de virologen gewerkt aan een strikt horecaprotocol. Als dit herbekeken moet worden voor de toekomst, zullen wij opnieuw een goede partner zijn om ondernemen duurzaam te maken”, zegt CEO @DeCaluwe_M in #DeOchtend op @radio1be.

— Horeca Vlaanderen (@HorecaVL) November 12, 2020

"Want met stip bovenaan, dat hebben dezelfde experten gezegd, staan de thuisomgeving en de werkomgeving. Het gaat hier mogelijk om alle binnenruimten waar mensen samenkomen. Van sportclubs tot misschien wel scholen, want anders zouden ze opengebleven zijn en een heel aantal zaken."

"Wij zijn niet de jojo van de samenleving"

De Caluwe vraagt bovendien ook degelijk binnenlands onderzoek, en niet enkel onderzoek uit het buitenland. "En geef die Belgische rapportagecijfers ook wekelijks, zo zal een hele bevolking gesensibiliseerd zijn", klinkt het. Horeca Vlaanderen zegt verder dat het protocol in de horeca bij de heropening eerder dit jaar werkte. De sector verwacht nu duidelijke, op onderzoek gebaseerde, regels voor een nieuwe heropening.

"Wij willen niet de jojo van de samenleving zijn: open, toe, open, toe. Dat is economisch niet goed, maar dat weegt mentaal ook zwaar op onze ondernemers. Zij zeggen ook: zeg ons wat we moeten doen om duurzaam te ondernemen." En in afwachting van een heropening moeten de steunmaatregelen natuurlijk goedgekeurd worden, voegt De Caluwe nog toe. "Daar liggen mijn ondernemers vandaag absoluut van wakker. De rekeningen moeten betaald worden."