Wetenschappers vinden een schakelaar in het brein die mogelijk depressie kan aan en uitzetten
Door het tragische overlijden van Robin Williams is depressie opnieuw bespreekbaar binnen de samenleving en wordt er weer onderzoek naar gedaan. De hersenen blijven de wetenschap echter versteld doen staan. De menselijke geest is krachtig en mysterieus. Het ene moment zijn je gedachten lineair en gericht en het volgende moment neurie je plots een oud liedje of droom je over iemand die je een keer op straat zag, maar je hebt geen idee waarom.
Het zou een wonder zijn als de mens de mogelijkheid had om zijn geest te beheersen. Om elke negatieve, zelfvernietigende emotie te blokkeren, zoals depressie of eetstoornissen. Die mogelijkheid lijkt nu te bestaan, want wetenschappers van Cal Tech stootten toevallig op een schakelaar in het brein tijdens onderzoek naar angst.
Dankzij de techniek genaamd optogenetics, waren de wetenschappers in staat om met een blauwe verlichting een klein aantal neuronen te manipuleren bij muizen. Daarbij verstoorden ze toevallig de hongersignalen van de beestjes. De wetenschappers wisten dat ze iets opmerkelijk hadden gezien en besloten om door middel van controles uit te sluiten dat het om toeval ging. Tijdens de verdere experimenten bleven de muizen anders handelen. Als er geknoeid werd met de hongersignalen waren de muizen te geschokt om nog te blijven eten en de wetenschappers stelden vast dat ze inderdaad reageerden op de prikkels in de hersenen.
Hoewel het experiment in eerste instantie enkel bruikbaar lijkt voor een nieuwe manier om gewicht te verliezen, verbleekt dat bij de ingrijpende gevolgen van het experiment. "Want waarom zouden we deze ontdekking gebruiken om een paar kilo's te verliezen. Wat kunnen we bijvoorbeeld bereiken met hersenmanipulatie bij mensen met levensbedreigende eetstoornissen? Wat als we ze kunnen helpen met gerichte interventies in het brein?" vraagt Jim Gorman, journalist bij de NY Times, zich af.
"En als de behandeling van extreme eetstoornissen gebaat is bij deze techniek. Wat kunnen we dan nog meer aan- en uitschakelen in onze hersenen?"
In het kielzog van de zelfmoord van Robin Williams zijn mensen weer actief campagne aan het voeren om de psychische aandoening weer bespreekbaar te maken. Velen vertellen persoonlijke verhalen over hun eigen strijd en komen met misleidende uitspraken en ongefundeerde opvattingen over psychische problemen. Bewustwording en acceptie zal blijven groeien maar helaas zijn psychiatrie en medicijnen niet onfeilbaar.
Sommige medicatie zorgt voor neveneffecten die nog gevaarlijkere problemen teweeg kunnen brengen. Ian Woods, een assistent-professor in de biochemie aan Ithaca College, werkt momenteel aan een onderzoek naar de relatie tussen genetica en stimuli die kunnen leiden tot angst. "Als je kijkt naar de huidige manier van behandelen, dan moeten we besluiten dat het een beetje is als schieten met een kanon op een mug. De behandelingen kunnen werken voor angststoornissen, maar ze kunnen ook veel bijwerkingen hebben."
David Healy, hoogleraar psychiatrie in Wales (en auteur van werken zoals "Let Them Eat Prozac: de ongezonde relatie tussen de farmaceutische industrie en depressie" en "het antidepressivum Tijdperk") beweert dat SSRI's, een klasse van anti-depressivum, alleen werken tegen oppervlakkige symptomen in plaats van de diepgewortelde melancholie. Hij gelooft zelfs dat anti-depressiva soms de directe oorzaak zijn van zelfdoding.
Er waren afgelopen jaar 39.518 zelfdodingen in de VS waardoor het de 10de meest belangrijke doodsoorzaak is. Psychiatrie lijkt voor veel mensen dus niet te helpen. Maar een aan/uit-schakelaar...
Wat als we de neurologische telefooncentrale van de hersenen konden controleren en beïnvloeden? Wat als we de giftige wirwar van zelfhaat en destructieve gewoontes kunnen stoppen door eenvoudigweg te draaien aan een lichtje?
Natuurlijk kunnen er bijwerkingen zijn en is het onderzoek nog in een vroeg stadium, maar het is onmogelijk om niet duizelig te worden over de mogelijkheden die deze ontdekking brengt.