Zak Ebrahim, de zoon van een terrorist: "Geweld is nooit de oplossing"

Als kind was je heel teruggetrokken en kon je nooit echt jezelf zijn, ook niet bij je vrienden. Wanneer heb je besloten om de rest van de wereld te laten zien wie je echt bent?

“Ik heb het eerst aan mijn vriend Orlando verteld. Hij was in shock. Je beste vriend vertelt je natuurlijk niet elke dag dat zijn echte naam niet Zak is, en dat zijn vader verschrikkelijke misdaden heeft gepleegd. Ik had het jaren verborgen gehouden, zo vertelde ik dat mijn vader gestorven was door een hartaanval. Omdat Orlando's reactie niet negatief was, was het gemakkelijker om het aan anderen te vertellen. Jammer genoeg was niet iedereen zo positief. Een vriend heeft me zelfs bedreigd met een mes en gezegd dat hij Amerika een dienst zou bewijzen als hij me zou vermoorden. Dat incident heeft me gelukkig niet tegengehouden om eerlijk te zijn.”

Hoe moeilijk is het om je af te zetten van een haatdragende vader?

“Als kind heb ik nooit getwijfeld aan wat ik op school of in de moskee hoorde. Onverdraagzaamheid sloop gewoon mijn brein in: joden zijn slecht en homoseksualiteit is een afwijking. Toen een joodse leraar mij goed behandelde, ontdekte ik dat joden en moslims geen natuurlijke vijanden zijn. Tijdens mijn vakantiewerk in een pretpark, leerde ik mensen kennen van verschillende afkomst en religie. Ik kon het bijvoorbeeld goed vinden met twee homoseksuele collega's. Toen ik op een avond thuiskwam bij mijn moeder, zei ik haar dat ik de wereld voor het eerst wilde vertrouwen.”

De houding van je vader is niet van de ene op de andere dag veranderd. Er zijn enkele incidenten die hem beïnvloed hebben. Begrijp je waarom hij een extremist werd?

“Ik kan alleen maar terugkijken en proberen te begrijpen waarom hij die dingen heeft gedaan. Mijn vader werd bijvoorbeeld door andere leden van zijn moskee - onterecht - beschuldigd van aanranding. De moslimgemeenschap was voor hem heel belangrijk, ze was als familie. Het incident heeft hem getekend. Het beeld dat de gemeenschap van hem had, was aangetast. Hij legde de schuld deels bij de Westerse cultuur, wat natuurlijk heel irrationeel is. Daarnaast zat hij maanden thuis na een werkongeval. Hij nam pijnstillers en antidepressiva. Toen is hij zich beginnen te isoleren. Hij las veel in de koran en kwam in contact met de mannen met wie hij uiteindelijk de aanslag op het WTC pleegde. Toch denk ik niet dat zijn gedrag enkel te wijten is aan die negatieve ervaringen. Hij besefte maar al te goed welke rol de Westerse overheden hebben in de gewelddadige conflicten in het Midden-Oosten, zoals in zijn thuisland Egypte. Ik vind dat ook onrechtvaardig, maar gebruik geen geweld om dat onrecht te aan te kaarten. Ik heb bij mijn vader gezien dat dat niet werkt. Geweld is niet de oplossing, in tegendeel.”

In de voorbereiding op de aanslag, ging je vader met enkele vrienden trainen. Ook jij kreeg een geweer in de handen gedrukt en slaagde erin een schietschijf te raken. ‘Zo vader, zo zoon', lachten de vrienden van je vader. Wil je vandaag duidelijk maken dat ze het mis hadden?

“Ik was toen nog heel jong. Pas vele jaren later begreep ik wat ze bedoelden. Mijn vader moest naar de gevangenis, waardoor hij helemaal niet zo'n grote invloed meer op me had. We praatten veel aan de telefoon en ik bezocht hem in de gevangenis. Telkens hadden we hetzelfde gesprek. Hij vroeg me of ik goed voor mijn moeder zorgde en of ik bad. Ik wilde hem vertellen hoe moeilijk ik het had. Ik werd zwaar gepest en we groeiden op in armoede. Op een bepaald moment besefte ik dat hij niet inzat met onze familie. Anders had hij niet gekozen voor geweld. Daardoor zette ik me van hem af.”

Je moeder scheidde van je vader en verbak alle contact, maar toch hertrouwde ze met een man die hem verafgoodde. Waarom deed ze dat?

“Ons gezin had het heel moeilijk. Deze man zag er geen graten in om de kinderen van El-Sayyid Nosair op te voeden. Zo waren er niet veel. Hij was de beste optie om ons gezin weer een toekomst te geven. Ik was ook enthousiast omdat hij een amateurbokser was. Ik hoopte dat hij me zou leren hoe ik mezelf moest verdedigen en zelfvertrouwen moest hebben. Jammer genoeg bleek hij helemaal niet dat soort man te zijn en behandelde hij ons gezin verschrikkelijk slecht. Mijn moeder heeft misschien niet altijd de juiste beslissingen genomen, maar dat was nooit uit slechte wil. Elke stap die ze zette, deed ze om goed te doen voor haar kinderen.”

Door je verhaal openlijk te vertellen, wil je een betere wereld creëren voor iedereen. Maar vandaag worden nog steeds onschuldige mensen vermoord in naam van een religie en groeien de islamfobie en intolerantie zienderogen.

“Dit is exact wat groepen als IS willen. Ze willen dat er extreem-rechtse politici opstaan en haat verspreiden. In de Verenigde Staten zijn er zelfs presidentskandidaten die voor foltering zijn en oproepen om de familieleden van terroristen te vermoorden. Dit maakt het voor extremistische groeperingen alleen maar makkelijker om mensen te rekruteren. Bovendien vermoorden de Westerse leiders ook onschuldige mensen, kijk naar de invasie in Irak. Ze verschuilen zich achter argumenten dat dat Saddam Hussein chemische wapens had, of dat ze de mensen willen bevrijden van een dictator, terwijl ze enkel een kleine groep mensen heel rijk willen maken. Het idee dat de Westerse landen bondgenoten zijn van landen als Saoedi-Arabië, het land dat nota bene het dichtst aansluit bij de ideologie van IS, is absurd. Onze leiders hebben een enorm aandeel in de crisis in het Midden-Oosten. Ondertussen willen vele mensen de vluchtelingen niet meer opvangen. Wie in Europa of Amerika opgroeit in een geprivilegieerde omgeving heeft gemakkelijk praten. Wij leven in goede omstandigheden, net omdat anderen dat niet doen. Dit is onhoudbaar, we moeten onze leiders oproepen om er een eind aan te maken. Gelukkig zijn er mensen die dat al begrijpen. Zo leerde ik onlangs de mensen van de organisatie Tuesday's Children kennen. Zij zijn gestart als organisatie om de slachtoffers van 9/11 te helpen en doen dat nu voor mensen van over de hele wereld die slachtoffer zijn van een terroristische aanslag. Ik ontmoette jonge mensen die de meest verschrikkelijke dingen hebben meegemaakt. Ze willen die ervaringen gebruiken om de wereld beter te maken. Als we daar geen hoop in vinden, weet ik het ook niet meer. Als zij dat kunnen, hebben wij geen excuus meer.”

Jij hebt dus nog hoop?

“Absoluut! Mensen zijn goed in het creëren van problemen, maar nog beter in oplossingen zoeken. Het gaat niet altijd erg snel of op de meest rationele manier, maar we komen er wel.”

Heleen De Bisschop