“Er valt heel wat te leren van Smaug”

De extended edition van The Hobbit: The Desolation of Smaug op dvd en Blu-Ray ligt sinds 12 november in de winkelrekken. Naar aanleiding van die release brengen we je een interview met Benedict Cumberbatch. De Britse acteur leende zijn rijke, diepe stem om de machtige draak Smaug tot leven te brengen op een sublieme en tegelijk dreigende manier.

Benedict, het is redelijk ongebruikelijk dat je als acteur een draak moet spelen...

Dat klopt. Ik weet nog dat mijn vader The Hobbit voorlas aan mij. Hij is ook acteur en nam de rol van Smaug dus op tijdens het voorlezen maar dat was enkel voor mij. Dat is me altijd bijgebleven dus wanneer ik hoorde dat er gewerkt werd aan films rond The Hobbit wist ik meteen dat ik auditie moest doen voor de rol van Smaug. Ik ben erg blij dat mijn auditietape tot bij Peter Jackson is geraakt, dat hij iets in mijn stem hoorde en me ontmoette. Van dat punt veranderden de dingen in mijn leven. Dankzij het succes van Sherlock was mijn leven reeds fel veranderd en Peter wist dat, maar ik heb enorm veel geluk gehad met de rol van Smaug. Er zijn zoveel fantastische, getalenteerde en fenomenale acteurs die mikten op de rol. Dus ik was bijzonder opgetogen dat ik Smaug mocht spelen.

En dan bedoel ik ook echt ‘spelen'. Ik leverde niet enkel de stem, ik moest ook aan de slag met motion capture en moest Smaug fysiek uitbeelden. Ik stond echt versteld toen alles digitaal was toegevoegd, het eindresultaat overtrof mijn stoutste verwachtingen. Het was wel leuk om in de huid van de draak te kruipen. De bewegingen dragen ook toe aan de kwaliteit van het stemwerk. Het was fantastisch om te doen. Nu kan ik mezelf aanschouwen als draak in de cinema. Dat is echt genieten.

Je zei dat je vader The Hobbit al aan je voorlas. Waarom is The Hobbit volgens jou een tijdloze klassieker?

Goede vraag. Ik denk dat The Hobbit tijdloos is omdat het rijk is aan metaforen en gelijkenissen en omdat het in een moeilijke tijd is geschreven, tussen de twee grote oorlogen aan het begin van de twintigste eeuw. Tolkien heeft in die tijd iets geschreven waarmee veel mensen kunnen meeleven. De reden dat mensen zo betrokken geraken in het verhaal is omdat je een hele tocht van Bilbo Baggins volgt, die evolueert van een gelukzalige levensgenieter, naar een onwetende getuige, naar een onwillige deelnemer die dan toevallig de held wordt. Het is een schitterend verhaal over een normale persoon die buitengewone dingen doet in een gevaarlijke wereld. Hij wordt steeds moediger en dat maakt het een inspirationeel verhaal.

Zelfs Smaug met zijn grote hebzucht, zijn destructieve ijdelheid en ego is herkenbaar. Kijk maar terug naar de financiële crisis, de manier waarop we omgaan met geld en hoe mensen de armen behandelen. Dat zijn voorbeelden van machtsmisbruik. Er valt wel wat te leren van Smaug, hoop ik.

Maken we soms de vergissing om Smaug gewoon als een draak te zien in plaats van een bijzonder complex karakter?

Hij is een ingewikkeld karakter met een heleboel menselijke eigenschappen. Daarom heb je een acteur nodig om hem uit te beelden, in plaats van een stem die met de computer gemaakt wordt. Je hebt een antropomorf vleugje nodig zodat Smaug een menselijk element krijgt. Op die manier kunnen we het verhaal verder brengen dan fantasie, zodat we het verband kunnen leggen met zaken die in de echte wereld gebeuren.

Dat gezegd zijnde, Smaug is een buitengewoon fantastisch schepsel. Hij spuwt vuur, kan vliegen en leeft op een berg goud onder een berg. Hij zit vol symboliek. En de manier waarop hij omgaat met Bilbo in de laatste scene... Hij is wijs, slim, charmant, kalm en dan plots furieus, woedend en ijdel. Hij wisselt tussen al deze stemmingen op een haast psychopathische manier. Het was leuk om zo'n variëteit uit te beelden. Voor mij was het belangrijk dat we naast mijn stem daarvoor ook motion capture gebruiken. Volgens mij heeft dat zijn nut duidelijk gehad.

Wat kan je ons zeggen over Peter Jackson?

Ik adoreer Peter. Hij is een erg aardige en grappige man. Ik wou dat ik slechte verhalen te vertellen, zoals dat hij een eikel is of dat hij stinkt, maar dat is het geval niet. Hij is echt een aangename vent. Je voelt je meteen thuis als je bij hem op de set komt en hij geeft je de tijd om je aan te passen. Hij heeft ook veel geduld met iedereen zijn manier van werken. Voor iemand die zo'n buitengewone werelden heeft geschapen en zoveel verantwoordelijkheden daarin draagt, is hij nog steeds gracieus en kan je echt nauw met hem samenwerken. Hij is een echte bron van inspiratie.

Hij loopt steeds blootvoets rond in een korte broek en stelt vragen als “Zullen we eerst het script nog eens bekijken of wil je meteen een take doen?” Als je dan nog eventjes wil praten, neemt hij ook echt de tijd om met je te praten. Hij is als regisseur uiteindelijk ook maar een fan. Hij is een fan van de acteurs waarmee hij werkt, maar ook van het werk van die acteurs. En hij houdt natuurlijk van de boeken van Tolkien. Hij heeft een ongelofelijk inbeeldingsvermogen en het schitterende vermogen om van rol te veranderen. Het ene moment werkt hij erg nauw met acteurs in een omgeving met veel special effects, het volgende moment helpt hij met het bewerken van geluid, of spreekt hij over een klein technisch feitje, of onderhandelt hij over het budget... Hij beweegt zich met gratie tussen al die verschillende domeinen en is altijd aan het werk. Hij is cool en kalm, maar tegelijk ook onvermoeibaar. Peter is niet te stoppen.