Vijf keer twee films met een gelijkaardig concept

Sommige films hebben zo'n geniaal concept dat een andere film datzelfde concept kan toepassen op een ander verhaal of zelfs in een totaal verschillend thema. Op die manier krijg je weer een interessante cinematische ervaring waarachter hetzelfde idee schuilt. Naar aanleiding van de dvd-release van Edge of Tomorrow, waarvan het concept ons deed denken aan de komedie Groundhog Day, gingen we op zoek naar vijf keer twee films met een gelijkaardig concept, maar met een andere invulling.

Groundhog Day (1993) & Edge of Tomorrow (2014)

Concept: Het hoofdpersonage herleeft keer op keer bewust eenzelfde tijdsperiode

Qua verhaal kunnen deze twee films niet harder verschillen van elkaar. Groundhog Day toont ons Bill Murray als een Phil Connors, een cynische weerman die keer op keer dezelfde dag herleeft waarop hij verslag moet uitbrengen van Groundhog Day, een evenement waarop een grondmarmot voorspelt of de winter nog voortduurt. In het begin maakt deze tijdslus hem steeds nukkiger, zelfs een kidnapping van de marmot en meerdere zelfmoordpogingen verlossen hem niet uit zijn lijden. Na verloop van tijd voelt hij zich aangetrokken tot de positieve instelling van zijn vrouwelijke collega. Dat positivisme blijkt aanstekelijk te werken en Connors beslist om elke dag een beetje beter te maken.

In Edge of Tomorrow ziet de wereld er heel anders uit. De aarde is aangevallen door buitenaardse wezens die elke strategie van de mensen lijken te doorzien. De mensheid plant een laatste alles-of-nietsaanval. Majoor Bill Cage, vertolkt door Tom Cruise, heeft geen enkele gevechtservaring maar wordt geforceerd om toch deel te nemen aan die aanval. Nadat hij onvermijdelijk sterft op een Frans strand, wordt hij plots terug wakker in een trainingskamp in Groot-Brittanië en dat patroon blijft zich herhalen. Gaandeweg krijgt hij steeds meer inzicht in hoe de buitenaardse wezens te werk gaan en uiteindelijk leert hij hoe ze verslagen kunnen worden.

The Blair Witch Project (1999) & C'est arrivé près de chez vous (1992)

Concept: Found footage, De kijker beleeft het verhaal door beelden die door een personage zijn gemaakt.

Found footage is een concept waarbij de kijker beelden te zien krijgt die gefilmd zijn door één van de personages. Dit doet de films net iets realistischer voelen, ondanks het bizare of absurde onderwerp van zowel The Blair Witch Project als C'est arrivé près de chez vous. Grappig detail, de karakters in The Blair Witch Project zijn drie filmstudenten, terwijl C'est arrivé près de chez vous gemaakt is door drie filmstudenten.

The Blair Witch Project is  een onafhankelijke horrorfilm waarin een groep filmstudenten een documentaire willen maken over een lokale legende. Volgens dat volksverhaal verplichtte een heks een lokale man om zeven kinderen te martelen en vermoorden. De groep trekt het bos in, waar ze hopeloos verloren raken en beseffen dat de heks het nu op hen heeft gemunt. The Blair Witch Project is niet de eerste film die het found footageprincipe gebruikte maar filmcritici waren er laaiend enthousiast over. De film, die begon met een budget van 25.000 dollar, rijfde wereldwijd bijna 250 miljoen dollar binnen en wordt vaak vermeld op lijstjes van de engste films ooit gemaakt.

C'est arrivé près de chez vous bewijst dat The Blair Witch Project niet de eerste film was die het found footageprincipe toepaste. Deze film van Belgische bodem uit 1992 was het afstudeerproject van Benoît Poelvoorde, Rémy Belvaux en André Bonzel. Deze donkere mockumentary toont een filmploeg die Ben volgt, een charismatische moordenaar die hele uiteenzettingen doet over moord, architectuur, poëzie of klassieke muziek. In het begin van de film observeert de filmploeg maar gaandeweg beginnen zij deel te nemen aan de geweldadige daden van Ben. Dit afstudeerproject is uiteindelijk uitgegroeid tot een cultfilm, die zelfs in Amerika bekend is (al is het onder de naam Man Bites Dog).

EDtv (1999) & The Truman Show (1998)

Concept: Het hoofdpersonage is het middelpunt van een realityserie

Deze twee films over reality-tv kwamen uit op het einde van de jaren '90, toen de populariteit van het genre de hoogte inschoot door programma's als Big Brother en Expeditie Robinson. Edtv is een komedie met een ensemblecast die bestaat uit onder andere Matthew McConaughey, Woody Harrelson en Ellen DeGeneres. In EDtv wordt het leven van een alledaagse man, Ed, 24 op 7 in beeld gebracht. Aanvankelijk is het niets spectaculairs tot hij een relatie begint met de vriendin van z'n broer. Uiteindelijk heeft Ed er genoeg van, maar van de producers mag hij niet stoppen omdat dit contractbreuk zou zijn.

The Truman Show heeft ook een komisch kantje, je kan moeilijk anders met Jim Carrey in de hoofdrol, maar biedt meer satire rond het realitygenre dan EDtv. Truman Burbank speelt al sinds hij een kind was de hoofdrol in een realityshow, zonder dat hij het weet. Hij woont onder een gigantische koepel en iedereen waarmee hij ooit contact heeft is een acteur in de serie. Stilletjes aan begint Truman door te krijgen dat er iets niet klopt aan de wereld waarin hij leeft. Zijn vrouw prijst de producten die ze koopt constant aan en hij komt z'n vader opnieuw tegen, nadat zijn dood in scene was gezet. De producers doen er alles aan om Truman onder de koepel te houden maar buiten de tv-studio's wordt er geroepen voor de vrijlating van Truman. Naast het verschil in aanpak met EDtv, had The Truman Show ook veel meer succes dan zijn tegenhanger. EDtv flopte en slaagde er niet in zijn budget terug te verdienen, terwjil The Truman Show een klassieker werd die drie Oscarnominaties ontving.

Eternal Sunshine of the Spotless Mind (2004) & Pulp Fiction (1994)

Concept: Het verhaal speelt zich niet chronologisch af

We komen Jim Carrey weer tegen op deze lijst in Eternal Sunshine of the Spotless Mind, weer in een eerder dramatische rol. Eternal Sunshine of the Spotless Mind brengt het verhaal van twee mensen, die ondanks totaal verschillende persoonlijkheden meteen als een blok voor elkaar vallen. Wat ze op dat moment niet beseffen, is dat ze twee jaar eerder al een relatie hadden, die ze beide lieten wissen uit hun geheugen. De kijker krijgt dan te zien hoe het personage van Carrey de herinneringen van de relatie laat wissen en ziet de relatie van oud naar nieuw. Uiteindelijk komen ze te weten dat ze hun geheugens hebben laten wissen maar besluiten toch om het opnieuw te proberen.

Pulp Fiction was net als Eternal Sunshine of the Spotless Mind een enorm success. Beide wonnen de Oscar voor Best Original Screenplay, al kan het verschil tussen de twee niet groter zijn. Pulp Fiction, beschouwd als één van de beste films ooit gemaakt, is een voorbeeld van hyperlink cinema. Daarbij krijg je het verhaal van een aantal schijnbaar onafhankelijke personages. Naarmate de film vordert, leer je dat er toch een gemeenschappelijke invloed of persoon is tussen deze personages. Pulp Fiction brengt verschillende criminelen op het scherm. Ringo & Yolanda, overvallers, Jules & Vincent, huurmoordenaars voor Marcellus Wallace en Butch, een bokser die zijn wedstrijd vervalste. Doorheen de film zien we hoe, in non-chronologische volgorde, hun verhalen verweven zijn.

Looper (2012) & Back to the Future (1985)

Concept: Het hoofdpersonage reist terug in de tijd en beïnvloedt gebeurtenissen in het heden

Er zijn heel wat films over tijdreizen maar er zijn er maar weinig die zo populair zijn als Back to the Future. Marty McFly (Michael J. Fox) is een tiener wiens ouders het niet gemakkelijk hebben. Zijn vader wordt gepest op het werk en zijn moeder is een alcoholicus. Doc Brown, een bevriende wetenschapper heeft een tijdreismachine uitgevonden, waarmee McFly terugkeert naar 1955. Zijn moeder wordt verliefd op hem in het verleden en hij moet er alles aan doen zodat ze toch een relatie begint met zijn vader, anders kan Marty niet bestaan. Terwijl hij dat probeert, verandert hij het heden. Wanneer hij terugkeert is zijn vader een succesvolle, zelfverzekerde schrijver en de relatie van z'n ouders is ook verbeterd.

Het onderwerp van Looper is net iets minder luchtig. Wanneer tijdreizen in 2074 wordt uitgevonden, wordt het ook meteen verboden. Criminele organisaties maken er gebruik van voor executies. Ze sturen iemand terug in het verleden, waar een ‘looper' de persoon meteen executeert. Als een looper stopt, wordt hij teruggestuurd naar 2044 waar hij geëxecuteerd wordt door zijn jongere zelf. Wanneer oude Joe wordt teruggestuurd in de tijd, vermijdt hij dat jonge Joe hem executeert. Oude Joe gaat op zoek naar het kind dat later de notoire crimineel Rainmaker wordt en wil hem doden om te vermijden dat het ooit zo ver komt. Jonge Joe beseft dat het oude Joe is die het kind uiteindelijk tot de criminaliteit drijft en beseft wat hij moet doen voor een betere toekomst.