Wat is Kambô, en waarom gebruiken mensen het (best niet)?

Kambô is een olieachtige substantie die wordt gewonnen uit de defensieve huidafscheidingen van de reuzenaapkikker uit het Amazonegebied. In de traditionele geneeskunde van sommige inheemse volkeren van het Amazonegebied wordt Kambô toegepast op oppervlakkige brandwonden op de huid van deelnemers om een intens zuiverend effect te krijgen.

Dodelijk

In de afgelopen tien jaar is het gebruik van Kambô ook toegenomen in de neosjamaanse of complementaire geneeskunde in westerse landen. Veel gebruikers zeggen positieve nawerkingen te ondervinden, maar er zijn ook slechte resultaten gemeld, variërend van langdurig braken tot toevallen en zelfs de dood.

Verboden

In Brazilië is het illegaal om Kambô te verkopen of te verhandelen. In Australië, waar twee sterfgevallen na Kambô rituelen hebben geleid tot lijkschouwingen, werd het in 2021 door de Therapeutic Goods Administration opgenomen als een Schedule 10 gif: «een stof die zo gevaarlijk is voor de gezondheid dat een verbod op verkoop, levering en gebruik gerechtvaardigd is.»

Ondanks overheidsverboden en een aantal dodelijke slachtoffers lijkt het gebruik van Kambô in westerse landen nog steeds sterk te groeien. Wat doet Kambô en wat levert het de gebruikers op?

Het Kambô ritueel

Kambô is afkomstig van de reuzenaapboomkikker (Phyllomedusa bicolor) die leeft in het regenwoud van de Boven-Amazone. De kikkers worden gevangen en hun ledematen worden met draad vastgebonden aan vier verticale twijgen, zodat hun afscheidingen kunnen worden geoogst door zachtjes te schrapen. De kikkers worden dan vrijgelaten, fysiek ongedeerd.

De heldere slijmachtige afscheiding wordt meestal op bamboestokken uitgesmeerd en aan de lucht gedroogd voor opslag en vervoer. De Kambô wordt dan gemengd met water voor gebruik.

Kambô bevat een reeks biologisch actieve moleculen die de kikkers waarschijnlijk afweermiddelen bieden tegen roofdieren.

Gevolgen

Nadat de actieve bestanddelen van de Kambô via de kleine brandwondjes in het lichaam zijn gebracht, dringen ze snel door. Ze gaan door het lymfestelsel - in wezen het afvoersysteem van het lichaam, dat parallel loopt aan de bloedsomloop - en vervolgens in de bloedbaan.

Als gevolg daarvan ervaren de deelnemers een korte, intense louterende ervaring. De fysiologische effecten zijn complex, snel en soms paradoxaal.

Gewoonlijk zijn de eerste symptomen die worden gemeld een aanvankelijke hittegolf en roodheid van het gezicht. Misselijkheid en braken worden vaak binnen enkele minuten ervaren, vergezeld van algemene malaise, hartkloppingen, duizeligheid en zwelling van het gezicht, en soms onrustige darmen.

Een waslijst aan effecten

Verdere effecten zijn het gevoel van een brok in de keel of moeite met slikken, buikpijn, misselijkheid, braken, diarree, een loopneus en tranen, gezwollen lippen, oogleden of gezicht, en soms een gezwollen tong of keel.

Deze fysiologische effecten worden over het algemeen verwacht, en zelfs nagestreefd, door degenen die het Kambô-ritueel uitvoeren en ondergaan.

Afgezien van de hierboven besproken fysiologische effecten, worden van Kambô geen directe psychedelische of hallucinogene effecten verwacht. Evenmin is bekend dat het door iemand voor dit doel wordt gebruikt.

Alles bij elkaar raden wij het ten stelligste af om zelf te proberen.