WHAT ABOUT... Één jaar oorlog in Oekraïne: «Wie is er bereid om met ons te vechten? Iedereen is bang»
24 februari 2022: de Russische president Vladimir Poetin kondigt een «speciale militaire operatie» aan in Oekraïne. Het is het startschot van een nieuwe oorlog in Europa en één van de grootste humanitaire crisissen in de recente Europese geschiedenis. Hoe is het zover kunnen komen? Metro blikt terug.
November 2021
Eerst moeten we terug naar november 2021. Dan duiken de eerste berichten op dat de Verenigde Staten en de Europese Unie zich zorgen maken over nieuwe «ongewone» Russische troepenbewegingen nabij de grens met Oekraïne. «We volgen de situatie op de voet en de informatie die we tot op heden hebben ontvangen is zeer verontrustend», klinkt het bij de Europese Unie. Rusland reageert stellig: «Rusland vormt voor niemand een bedreiging. We houden ons met onze eigen zaken bezig en nemen maatregelen om onze veiligheid te verzekeren indien nodig.» Het zou slechts om trainingsoefeningen gaan.
Eind november beschuldigt de Oekraïense president Volodimir Zelenski Rusland van het plannen van een staatsgreep in zijn land. Het Kremlin wijst de uitlatingen van Zelenski meteen van de hand: «Rusland heeft geen plannen om daaraan deel te nemen. En Rusland houdt zich nooit met zulke aangelegenheden bezig», aldus Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov.
17 december 2021
Maar die toon verandert wanneer het Kremlin twee zaken eist: westerse landen moeten hun troepen weghalen uit het oosten van Europa, en Oekraïne, Zweden en Finland – buurlanden van Rusland – mogen geen lid worden van de NAVO, een militair bondgenootschap tussen 30 landen uit Europa en Noord-Amerika dat de vrijheid en veiligheid van alle landen die lid zijn te beschermen.
Januari en begin februari 2022
Diplomatiek overleg tussen de NAVO en Rusland levert niets op. De NAVO weigert om toe te geven aan de Russische eisen, zet strijdkrachten stand-by en stuurt schepen en straaljagers naar het oosten van Europa om hun aanwezigheid daar te versterken.
21 februari 2022
Op 21 februari erkent de Russische president Vladimir Poetin de zelfverklaarde ‘volksrepublieken’ Loehansk en Donetsk in het oosten van Oekraïne. Deze ‘volksrepublieken’ zijn pro-Russisch. Een schending van het internationaal recht, zo stelt de EU, de gebieden maken deel uit van Oekraïne. «Moskou blijft het conflict in Oost-Oekraïne aanwakkeren door financiële en militaire steun te leveren aan de separatisten», zegt de NAVO. «Ook probeert Moskou een voorwendsel te scheppen om Oekraïne opnieuw binnen te vallen.» De volgende dag installeert Poetin, na overleg met de separatisten, militaire bases in Oost-Oekraïne. Het doet de vrees voor een militaire escalatie verder toenemen.
24 februari 2022
In een videoboodschap kondigt Poetin een «speciale militaire operatie» aan in Oekraïne. Het doel van de invasie is het land te demilitariseren en de «nazi’s» uit te schakelen die zich volgens Poetin in het land bevinden. Oekraïne had volgens de Russische president al een «genocide» georkestreerd in de pro-Russische gebieden. «Beide vormen een bedreiging voor ons land en ons volk», zegt Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov. «De operatie zal zo lang duren als nodig is, afhankelijk van de resultaten en de relevantie ervan.»
Poetin rechtvaardigt de inval door te stellen dat de separatisten om hulp vroegen. Ook het volgens hem agressieve beleid van de NAVO ten opzichte van Rusland speelt een rol.
Enkele uren later maken de Oekraïense autoriteiten al melding van vijftig dodelijke slachtoffers, waaronder een tiental burgers. In hoofdstad Kiev haasten inwoners zich naar de metro om dekking te zoeken voor de luchtaanvallen, anderen proberen het land uit te vluchten. De invasie leidt tot internationale verontwaardiging. Er volgen sancties.
25 februari 2022
«Wie is er bereid om met ons te vechten? Ik zie niemand. Wie is er bereid om Oekraïne de garantie te geven dat het kan toetreden tot de NAVO? Iedereen is bang», zegt Zelenski in een videoboodschap nadat de NAVO aankondigt geen troepen naar Oekraïne te sturen, wel sturen ze extra wapens, waaronder luchtafweer.
28 februari 2022
Vredesgesprekken aan de Wit-Russische grens leveren opnieuw niets op. De strijd gaat onverbiddelijk door. Velen dachten dat Oekraïne snel de duimen zou moeten leggen tegenover het ‘machtige’ Rusland, maar een jaar later vechten de Oekraïners nauwgezet door. Niemand die kan voorspellen wie de uiteindelijke ‘winnaar’ zal worden.
● 8.000 burgers kwamen om het leven, onder wie 480 kinderen
● 13.000 mensen raakten gewond
● Meer dan 60% van de slachtoffers zijn mannen
● Meer dan 90% van de overlijdens en verwondingen zijn te wijten aan zware explosieve wapens
● Bijna 18 miljoen mensen hebben humanitaire hulp nodig
● 15 miljoen Oekraïners zijn ontheemd of op de vlucht
● 175.000 tot 200.000 Russische soldaten en huurlingen zijn gesneuveld, gewond geraakt, vermist of gevangengenomen.
● Het Oekraïense leger maakte in december 2022 bekend dat het tot 13.000 soldaten had verloren.
*De cijfers zijn wellicht nog een onderschatting, aldus de Verenigde Naties