Kan AI artiesten vervangen? Angèle vreest «voor haar beroep»

«Ik heb eigenlijk geen idee wat ik van artificiële intelligentie moet denken. Ik vind het een zotte toestand maar tegelijk heb ik schrik voor mijn beroep.» Zo bracht Angèle op 10 augustus op haar eigen manier de meest recente ontwikkelingen op het vlak van artificiële intelligentie onder woorden.

Enkele dagen eerder had een collega-artiest genaamd Lnkhey een AI gebruikt om Angèle het nummer ‘Saiyan’ van Gazo en Heuss L’Enfoiré te laten zingen. Met ongelooflijk resultaat. Het klinkt echt alsof Angèle aan haar piano is gaan zitten om een akoestische versie van de hit op te nemen. Alleen heeft ze dat in werkelijkheid dus nooit gedaan. Haar ‘zangprestatie’ is volledig het product van artificiële intelligentie. Toen het nummer opdook op de sociale netwerken nam Angèle een video van zichzelf op die viraal ging op TikTok en Instagram. In dat filmpje zie je hoe ze ‘Saiyan’ echt covert aan de piano… en als je haar cover naast de AI-versie legt, is de gelijkenis op zijn zachtst gezegd verontrustend. Om niet te zeggen angstaanjagend!

Angèle kan klacht neerleggen

De man die verantwoordelijk is voor de fake cover van Angèle is dus de Franse artiest Lnkhey. Om die digitale versie te creëren, maakte hij gebruik van software die ‘RVC’ heet en die in staat is om eender welke stem na te maken. In een interview met de Franse krant Le Figaro vertelt Lnkhey hoe hij het precies aangepakt heeft. «Ik heb ongeveer tien minuten van de stem van Angèle geïsoleerd uit haar liedjes en die geluidsbestanden vervolgens naar RVC gestuurd», legt hij uit. «Daarna heb ik de melodie een beetje aangepast zodat ze beter zou aansluiten bij Angèles stemtimbre. Tot slot hoefde ik enkel mezelf op te nemen terwijl ik de tekst zong. AI deed de rest en verving mijn stem door die van Angèle.»

Mag dat dan zomaar? De wetgeving ter zake is eigenlijk nog vrij vaag. Al meent een advocaat die gespecialiseerd is in muziekrecht dat Angèle een klacht zou kunnen indienen tegen Lnkhey wegens «ongeoorloofd gebruik van persoonlijkheidsrechten». Dat heeft ze in dit geval niet gedaan, maar dit soort aanklachten zou in de toekomst veel vaker kunnen voorkomen. Het juridische kader voor het gebruik van AI zal ook zeker aangepast en verduidelijkt moeten worden om misbruik te voorkomen. Intussen heeft Lnkhey wel van de plotse aandacht geprofiteerd om zijn eigen werk in de kijker te plaatsen op Soundcloud.

AI als muzikale revolutie

Op minder dan een jaar tijd heeft artificiële intelligentie op muzikaal vlak een duizelingwekkende vooruitgang geboekt. In het begin was het vooral een amusant fait divers. Zoals toen iemand in de lente van 2021, 25 jaar na de dood van Kurt Cobain, een ‘nieuwe’ song van Nirvana online zette. De track heette ‘Drowned in the Sun’, en zowel tekst als muziek was geschreven door AI-software.

Begin 2023 begon de boel echter pas helemaal uit de hand te lopen. De technologie zette bijna dagelijks enorme stappen voorwaarts en werd ook steeds meer toegankelijk voor het brede publiek. Met als gevolg dat er op TikTok verschillende fake covers verschenen die allemaal het product waren van AI. Passeerden onder meer de revue: Ariana Grande die ‘Happier Than Ever’ van Billie Eilish zong, Landy Gaga die ‘Video Games’ van Lana Del Rey bracht en een versie van ‘Back to Black’ van Amy Winehouse door Adele. Al die covers lokten bovendien miljoenen kijkers en luisteraars.

Sommige artiesten spelen ermee …

Omdat de technologie zoveel mogelijkheden biedt, hebben sommige sterren geen moment gewacht om ermee te experimenteren. Zo liet David Guetta in februari dit jaar tijdens een concert een track horen die alles weg had van een nieuwe song van Eminem. In werkelijkheid ging het om een AI-imitatie van de rapper. «Emin’AI’em», noemde de dj het.

Tegen eind dit jaar wordt dan weer een nieuwe officiële track van de Beatles uitgebracht. Paul McCartney zelf vertelde dat hij voor die «allerlaatste opname van de Beatles» gebruikgemaakt heeft van AI om de stem van John Lennon opnieuw tot leven te wekken. McCartney voegde er in één adem aan toe dat hij de komst van AI in de muziek «heel interessant» vindt. «We proberen er op dit moment allemaal greep op te krijgen en te begrijpen wat het precies betekent», zei hij. Ook de Canadese zangeres Grimes ziet er brood in. Ze geeft iedereen toestemming om te putten uit opnames van haar stem en nieuwe tracks te creëren, op voorwaarde dat zij 50% van de opbrengsten krijgt. Nochtans is Grimes zich absoluut bewust van de risico’s die het met zich meebrengt. Zo liet ze al weten dat ze het niet zou appreciëren als haar stem wordt gebruikt voor pakweg een anti-abortuslied.

… anderen zitten ermee

Bepaalde artiesten maken zich echter veel meer zorgen. Zo voorspelt Sting een «strijd» tussen echte artiesten en AI. «Je mag de machines niet de teugels in handen stoppen», stelt hij. «We moeten voorzichtig zijn.» Ook streamingplatforms en platenmaatschappijen zijn betrokken bij die strijd. Spotify heeft al duizenden songs verwijderd die door AI waren gegenereerd. Daniel Ek, de grote baas van het Zweedse muziekplatform, legde enkele maanden geleden aan zijn aandeelhouders uit dat die tracks met name «problemen veroorzaakten met betrekking tot de bestaande wetgeving rond auteursrechten».

Wat de toekomst zal brengen, weet niemand. Maar één ding is zeker: niet alleen de artiesten maar ook de streamingplatforms en de platenmaatschappijen zullen zich moeten aanpassen aan artificiële intelligentie. Die fake songs hebben ook de verdienste dat ze de aandacht van Jan (en Janne) met de pet vestigen op de risico’s en valkuilen van de nieuwe technologie. Audio- en video-deepfakes baseren zich immers op hetzelfde principe. Mensen met kwade bedoelingen kunnen eender welke stem om het even wat laten zeggen en zo nietsvermoedende slachtoffers op extreem verfijnde wijze oplichten. De conclusie is duidelijk: wees op je hoede.

Alles wat je echt wilt weten vind je op Metrotime.be