Sluit de EU binnenkort de deuren voor Shein?

In amper een paar jaar tijd heeft het Chinese merk Shein zich gevestigd als een belangrijke speler in de modewereld. Maar tegen welke prijs? De klanten hoeven alvast niet veel te betalen. Zij vinden er T-shirts voor 5 euro en jurken voor minder dan 10 euro.

Hert verborgen gezicht van Shein

Op menselijk en ecologisch vlak liggen de kosten echter een pak hoger. Eind 2021 publiceerde de Zwitserse ngo Public Eyes een schokkend rapport over de werkomstandigheden in de Chinese fabrieken waar de kleding geproduceerd wordt die je via de website van Shein kunt kopen. In opdracht van de ngo gingen Chinese onderzoekers undercover in de fabrieken van de groep. Ze stelden onder meer vast dat niet-officiële werkplaatsen vaak geen nooduitgangen hebben en dat de ramen er dichtgetimmerd zijn. Het rapport bracht ook aan het licht dat arbeiders uit de armste provincies van het land 11 tot 12 uur per dag moeten werken en per maand slechts één dag vrij krijgen.

Succes dat vragen oproept

Toen Shein onlangs een fysieke pop-upwinkel opende in Parijs laaide het debat opnieuw op. Duizenden mensen, voornamelijk jongeren, stonden uren in de rij om de shop binnen te geraken en Shein-spullen te kopen. Het leidde prompt tot een reactie van essayist, humanist en Europees parlementslid Raphaël Glucksmann. «Elk commercieel succes van Shein — in dit geval de pop-upshop in Parijs — is een pijnlijke nederlaag voor de mensenrechten en de ecologie», postte hij op zijn sociale netwerken, die honderdduizenden volgers tellen. «Als wetgever dragen we de verantwoordelijkheid om zo’n bedrijfsmodel, dat gebaseerd is op de afschaffing van de sociale rechten en de vernieling van het milieu, onmogelijk te maken. We weten dat zich een onaanvaardbaar systeem van uitbuiting verbergt achter de T-shirts van 2 euro en jurken van 9 euro die Shein verkoopt.»

Meer dan 100.000 handtekeningen

Intussen is er ook een petitie opgezet op het platform Change.org, en die heeft al meer dan 100.000 handtekeningen verzameld. «De productiemethoden en het wegwerpprincipe van de kleding vormen een bedreiging voor het milieu», onderstrepen de (anonieme) mensen achter de petitie. «Ze zijn het resultaat van een systeem van menselijke uitbuiting en een commerciële strategie die zo agressief is dat ze gebaseerd lijkt te zijn op concurrentievervalsende praktijken zoals onredelijk lage prijzen. Het zakenmodel van Shein is niet verenigbaar met de duurzame ontwikkeling van de mode-industrie en onze leefwereld in het algemeen.» De petitie eist dat de Chinese onderneming verboden wordt in de Europese Unie. Om dat verbod door te drukken, wijzen ze op het feit dat een deel van de kleding die op het platform aangeboden wordt stoffen bevat die schadelijk zijn voor de gezondheid en ook verboden zijn in Europa.

Gevaarlijke producten

Greenpeace Duitsland heeft effectief via een onafhankelijk laboratorium 47 producten laten onderzoeken die ze willekeurig op de website van Shein hadden gekocht. 15% daarvan bevatte gevaarlijke chemische stoffen die in strijd zijn met de Europese regelgeving. «De voorstellen van de EU moeten het systeem van deuitbuitende en verwoestende ultra fast fashion aanpakken», stelt Viola Wohlgemuth, campagnevoerder voor Greenpeace Duitsland. «Zulke praktijken verdienen in de 21ste eeuw in geen enkele industrie nog een plaats. Bedrijven moeten volledig verantwoordelijk gesteld worden voor de ecologische en sociale uitbuiting in hun toeleveringsketens en voor de impact van modeafval. We moeten deze kwestie ook dringend aanpakken via een wereldwijd verdrag, te vergelijken met het plasticverdrag dat we onlangs besproken hebben op de Milieuvergadering van de Verenigde Naties. Op die manier kunnen we dan eindelijk iets doen aan de gigantische voetafdruk van de mode-industrie.»

Op weg naar een verbod?

Zullen er binnen afzienbare tijd op nationaal of Europees niveau maatregelen volgens tegen Shein? In zijn boodschap liet Raphaël Glucksmann doorschemeren dat hij campagne wil voeren om het modemerk in Europa te laten verbieden. «De beelden van de massa mensen voor de pop-upwinkel in Parijs herinneren ons eraan hoe cruciaal de teksten zijn die we voorleggen aan het Europees Parlement over de zorgplicht van bedrijven en de noodzaak om producten van slavernij van onze markten weg te houden», schreef hij.

«De komende weken zal ik uw hulp nodig hebben om de invloed van de lobby’s het hoofd te bieden en uw vertegenwoordigers eraan te herinneren dat het algemeen belang voorrang moet krijgen op particuliere belangen, hoe machtig die ook zijn», besloot het parlementslid in zijn boodschap van 9 mei. Staat Shein bij ons binnenkort voor een gesloten deur? De campagne om het modemerk te verbieden is al begonnen. Het antwoord volgt de komende maanden.