Waarom het café een langzame dood sterft (video)

We schrijven 22 augustus 2022. Bruzz maakt het jammerlijke nieuws bekend dat Het Goudblommeke in Papier, een instituut onder de cafés in Brussel, failliet is. Het Goudblommeke in Papier staat bekend als een historisch café in Brussel. Het zou vroeger een geliefde uitvalsbasis geweest zijn van bekende kunstenaars en artiesten zoals Paul Alechinsky, René Magritte, Louis Paul Boon en Toots Thielemans.

Na bijna een jaar leegstand heropende het legendarische Brusselse kunstenaarscafé in mei van dit jaar. De nieuwe uitbaters willen van het vroegere stamcafé van Hugo Claus en Hergé opnieuw een van de artistieke hotspots in de hoofdstad maken.

70% minder cafés in kwarteeuw tijd

Het Goudblommeke in Papier ontsnapte – wellicht door zijn status – aan de definitieve ondergang, maar lang niet alle cafés in Vlaanderen zijn hetzelfde lot beschoren. De laatste decennia gaat het bergaf met het Vlaamse caféwezen. In 1998 werden nog 17.622 cafés in Vlaanderen geteld, tegenover 16.286 in 2000. In 2006 was dat aantal al gedaald tot 11.905. Anno 2023 blijven er nog 5.763 cafés over in Vlaanderen. In 46 gemeentes halveerde het aantal cafés in de laatste tien jaar.

Die dalende trend is trouwens ook op nationaal niveau waarneembaar. In 2019 meldde De Standaard dat van 2009 tot 2019 bijna elke dag een café de deuren sloot in ons land. Dat zijn ruim 3.000 drankgelegenheden, 17% van het totaal. «Vooral het traditionele dorpscafé staat onder druk. Uit deelcijfers blijkt dat de afname in de steden minder groot is», stond er te lezen.

Mancaves en zomerbars

Sandra Timmerman, voorzitter van Horeca Vlaanderen Brugge, werpt een aantal redenen op waarom het aantal cafés blijft dalen: «De winstmarges voor wie alleen drank verkoopt, worden kleiner en kleiner. Het is moeilijk om aan personeel te geraken. Tegelijk vinden mensen dat een cafébezoek duur is geworden en gaan ze op zoek naar goedkopere alternatieven.» Ze verwijst ook naar het rookverbod, de strengere alcoholcontroles en dure taxi’s die mensen ervan weerhouden zich nog naar een café te verplaatsen. «En er zijn steeds meer mancaves in garages of zolders, die tot een half café uitgebouwd worden», zegt ze nog in Het Nieuwsblad. «In de zomer is er ook nog eens de concurrentie van zomerbars, die van de gemeentebesturen veel meer vrijheid krijgen en daardoor de klanten extra beleving kunnen bieden.»

In 2019 zocht Matthias De Caluwe, CEO van Horeca Vlaanderen, ook al naar oorzaken in Het Nieuwsblad: «Een samenleving verandert constant, en dat is voor onze horecasector niet anders», klonk het toen. «Vroeger ging je bijvoorbeeld vaker gewoon op café om te horen hoe de week van je vriendenkring was geweest of om nieuwe mensen te ontmoeten. Vandaag verlopen sommige contacten vaker eerst via sociale media. (…) Ook het feit dat mensen nu een gewijzigde kijk hebben op alcoholgebruik, doet minder mensen naar de bars trekken. Jongeren drinken ook vaker thuis voor het uitgaan, in een ‘pre-drink’. Ze halen hun alcohol in de nachtwinkel of trekken pas later naar feestjes. Ook dat heeft zijn effect op het cliënteel van de cafés.»

De één zijn dood is de ander zijn brood

Terwijl het aantal cafés in Vlaanderen jaar na jaar slinkt, bloeit de andere horeca. Zodanig zelfs dat het aantal horecagelegenheden – hotels, restaurants en cafés samen – wél toeneemt. Uit cijfers van onderzoeksbureau Locatus blijkt dat tussen 2013 en 2023 het aantal eetgelegenheden in Vlaanderen steeg met 3,8% tot 15.550. Omdat de winstmarge op maaltijden hoger is, bieden steeds meer Vlaamse cafés tegenwoordig dan ook maaltijden aan.

Alles wat je echt wilt weten vind je op Metrotime.be