25 jaar geleden stierf prinses Diana: «Ze drukte een enorme stempel op het koningshuis»

Een jaar na de scheiding van de Britse kroonprins Charles was de op dat moment 36-jarige Diana opnieuw verliefd. Het is miljardairszoon Dodi Al-Fayed die haar in augustus 1997 zelfs ten huwelijk wil vragen. Als de pers daar lucht van krijgt, barst de mediahysterie uit zijn voegen. Paparazzi zitten de meest gefotografeerde vrouw ter wereld onophoudelijk op de hielen en proberen al van bij haar landing in Parijs op 30 augustus een glimp van haar en haar nieuwe geliefde op te vangen.

Crash

De paparazzi-klopjacht komt uiteindelijk tot een triest hoogtepunt in de tunnel onder de Pont de l’Alma, nadat Diana en Dodi uit het Ritz-hotel gevlucht zijn. De zwarte Mercedes waarin het koppel zit, wordt er opgejaagd door tientallen fotografen. De chauffeur van de wagen probeert ze tevergeefs nog af te schepen, maar knalt uiteindelijk om 23 minuten over middernacht, aan een snelheid van ruim 100 kilometer per uur, tegen de rechterwand van de tunnel. Bij de crash wordt de wagen over de rijbaan geslingerd en komt hij met een zware klap tegen een betonnen pilaar terecht.

Spoedoperatie

De chauffeur van de Mercedes is op slag dood, net zoals Al-Fayed. De lijfwacht overleeft de crash, maar loopt zware verwondingen op. Over het lot van prinses Diana is aanvankelijk weinig duidelijk, zij wordt met met haar kin tegen de borst aangetroffen in het autowrak, maar is deels bij bewustzijn. Pas goed een uur later weten hulpverleners de prinses, die inmiddels al een paar keer een hartstilstand heeft gehad, uit de auto te bevrijden. Uiteindelijk wordt ze naar het Pitié-Salpêtrière-ziekenhuis gebracht, waar ze na een spoedoperatie om 4.00 uur officieel doodverklaard wordt.

De kinderen

Het nieuws over de dood van prinses Diana slaat wereldwijd in als een bom. Het Verenigd Koninkrijk ontwaakt in collectieve rouw. Miljoenen boeketten bloemen worden neergelegd bij Kensington Palace, de verblijfplaats van Diana in Londen, en bij Buckingham Palace. Joëlle Vanden Houden, die op dat moment voor het toenmalige VTM-programma ‘Royalty’ werkte, herinnert zich de dag nog als gisteren. «Ik kreeg op zondagochtend verschillende telefoons van de redactie in verband met oude reportages van Diana in het archief. Tot ik plots te horen kreeg dat ze overleden was. Ik ben in allerijl naar de redactie gereden en toen was het een week alle hens aan dek. Toen ik thuis vertrok zei een van mijn dochters, die ongeveer de leeftijd van William had, nog ’ocharme die kinderen’. Dat is me altijd bijgebleven.»

Michael Jackson en moeder Theresa in rouw

Van over de hele wereld wordt er geschokt gereageerd op het overlijden. Popster Michael Jackson annuleert zijn concert in België omdat hij «te bedroefd» is, Tories-leider Tony Blair brengt snikkend hulde aan «de prinses van het volk» en moeder Theresa, die een paar dagen later zou sterven, bidt voor haar vriendin. De reactie van Buckingham Palace blijft aanvankelijk echter uit. Pas vijf dagen na Diana’s dood keert koningin Elisabeth - die op dat moment in Schotland zat - onder zware politieke druk terug naar Londen. Ze spreekt uiteindelijk, in het zwart gekleed, de natie toe en noemt Diana «een uniek en slim mens». De begrafenisplechtigheid vindt op 6 september plaats in Westminster Abbey en kluistert miljoenen mensen aan hun televisiescherm. Prins Charles en zonen William en Harry lopen achter de kist, zanger Elton John brengt een pakkende versie van zijn nummer ‘Candle in the Wind’.

Polemiek

«Diana was na haar scheiding geen ’royal highness’ meer, dus het koningshuis was aanvankelijk van mening dat zij niet meer bij hen hoorde en er dus geen begrafenis voor haar moest worden georganiseerd. Dat heeft uiteindelijk voor een hele polemiek gezorgd, want het volk zag Diana nog wel als de ’princess of hearts’. Tony Blair heeft daar toen een belangrijke rol in gespeeld, want hij besefte maar al te goed dat het land en de onderdanen de reactie van Buckingham Palace niet kon smaken» aldus Vanden Houden.

Fotografen gaan vrijuit

Na Diana’s dood arresteert de Franse politie zeven paparrazzi en neemt ze fotorolletjes in beslag. Op de ontwikkelde foto’s is echter weinig te zien en de zeven worden daarom niet beschuldigd van betrokkenheid. Uiteindelijk wordt uitgegaan van een spijtig ongeval, waarbij de bestuurder wel drie keer de toegestane hoeveelheid alcohol in zijn bloed had. Complotdenkers stellen echter dat Diana’s dood geen ongeluk was. Zo gaan er geruchten de ronde dat prins Philip niet wilde dat Diana met een moslim zou trouwen en dat ze daardoor moest sterven. Een andere theorie is dat Diana zwanger was van Dodi Al-Fayed en dat het Britse koningshuis in verlegenheid zou brengen, waarop de chauffeur van de Mercedes gerekruteerd werd om voor het dodelijke ongeval te zorgen. Tot slot gaan er ook verhalen over een witte Fiat, die vlak voor het ongeval de Mercedes van Diana zou geschampt hebben. Die auto werd nooit gevonden, maar complotdenkers geloven dat Britse geheime agenten de weg blokkeerden met de Fiat.

Overspel

Diana was amper 20 jaar toen ze in 1981 uitgroeide tot de publiekslieveling van de Britten na haar verloving met de 13 jaar oudere prins Charles. Zowat 750 miljoen tv-kijkers waren datzelfde jaar getuige van een sprookjeshuwelijk, dat bezegeld werd met de geboorte van William en Harry. «De prinses van het volk» gebruikte haar immense populariteit om aandacht te vragen voor verschillende problemen, waaronder de aidsepidemie en landmijnen. Het huwelijk tussen Diana en Charles kende helaas geen happy ending en werd overschaduwd door overspel en een eetstoornis bij Diana. In 1996, een jaar voor haar dood, kwam aan het huwelijk officieel een einde.

Frisse wind

«Diana was een frisse wind in het Britse koningshuis en steeg qua populariteit boven iedereen uit. Ze deed dingen die ’du jamais vu’ waren, ze heeft het koningshuis menselijker gemaakt. Zo nam ze haar baby mee op rondreis in Australië, terwijl de Queen bijvoorbeeld haar kinderen drie maanden achterliet tijdens een officiële reis. Ook na de scheiding snapte niemand dat Charles uiteindelijk koos voor Camilla en bleef ze enorm populair. Het feit dat ze zo een tragische dood gestorven is op zo jonge leeftijd, heeft van haar echt een icoon gemaakt», vertelt Vanden Houden.

Vanden Houden merkt ook dat andere royals een voorbeeld hebben genomen aan Diana’s houding. «Je ziet bijvoorbeeld dat Kate Middleton haar vaak eert door te spreken met haar kleding. Maar ook onze Mathilde doet dingen die Diana deed, zoals wereldproblemen onder de aandacht brengen. Mathilde zal Filip echter nooit overklassen en zet de koning altijd op de eerste plaats, dat heeft Diana niet altijd gedaan», besluit de royaltywatcher.