Koningin Mathilde wordt 50: hoe het zwijgzame meisje uitgroeide tot een zelfzekere vorst

Mathilde Marie Christine Ghislaine d’Udekem d’Acoz wordt op 20 januari 1973 geboren in Ukkel. Ze is de dochter van Patrick d’Udekem d’Acoz en Anne Komorowski. Haar moeder is de dochter van een Poolse aristocratische familie. Ze wordt geboren in de Noord-Poolse stad Bialogard. In de jaren 50 ontvluchtten de grootouders van Mathilde Polen na bedreigingen door de communisten. Via Afrika belandden ze in België.

Mathilde groeit op in Villers-la-Bonne-Eau nabij Bastenaken, waar haar familie in het kasteel Losange woont. Ze komt uit een gezin met vijf kinderen, vier meisjes en een jongen. De kinderen gaan naar een gewone dorpsschool en krijgen een klassieke en sobere opvoeding.

Vlijtig en zwijgzaam

Mathilde gaat naar de lagere school in Bastenaken en trekt in het middelbaar naar een streng internaat in Brussel. Als kind is ze naar verluidt net, vlijtig en zwijgzaam, maar ze zou ook al van jongs af aan goed weten wat ze wil. Ze studeert logopedie aan de Haute École Léonard de Vinci en behaalt in 2002 een master in de psychologie aan de Université Catholique de Louvain. In 1995 start ze een eigen praktijk als logopediste. Daarnaast geeft ze les in enkele Brusselse scholen. Ze stopt met dat werk wanneer ze in het huwelijk treedt met Filip.

In 1997 komt de jongere zus van Mathilde, Marie-Alix, om in een verkeersongeval, samen met haar grootmoeder aan moeders zijde. Het is een trauma voor de jonge Mathilde, die later in haar leven veel belang zal hechten aan mentaal welzijn.

Ze maakt als jonge vrouw heel wat reizen, vaak ook met de rugzak. Ze bezoekt landen als India, Nepal, China, Peru, Bolivia, Mexico en Guatemala. In de sloppenwijken van Caïro doet ze zes weken vrijwilligerswerk. Ze gaat ook drie maanden in Washington wonen.

Verloving

Op 10 september 1999 maakt het paleis bekend dat prins Filip zich verloofd heeft met de 26-jarige Mathilde. Drie jaar voordien hebben de twee elkaar leren kennen. Waar en hoe de vonk is overgesprongen, is niet bekend. «Niemand heeft mij aan Mathilde voorgesteld. Alles gebeurde heel normaal. Ik zag haar en ben met haar een gesprek begonnen», verklaart Filip over hun ontmoeting.

Het huwelijk vindt plaats op 4 december 1999. Het wordt in maar liefst vijftig landen uitgezonden en er zijn ook verschillende Europese staatshoofden aanwezig.

Op dat moment krijgt jonkvrouw Mathilde dan ook officieel de titel van prinses. Haar vader krijgt na het huwelijk van zijn dochter de titel van graaf.

Mathilde-effect

Met haar charme veroorzaakt de nieuwe prinses een «Mathilde-effect». In vergelijking met haar echtgenoot oogt ze heel wat relaxer en minder stijf. Ze staat ook bekend om haar dossierkennis, komt nooit onvoorbereid op het terrein en heeft een ijzersterk geheugen.

«Een betere partner had prins Filip niet kunnen vinden. Haar roots zijn adellijk, maar niet té. Ze heeft een vlekkeloze jeugd doorlopen, is Franstalig, maar geboren in een Vlaamse familie en heeft bovendien in Brussel gestudeerd en gewoond. Ze is intelligent en heeft een olifantengeheugen», schrijven Joëlle Vanden Houden en Brigitte Balfoort in hun boek ‘Mathilde 50’.

Een luisterend oor

De giften die Mathilde ontvangt bij haar huwelijk steekt ze in een steunfonds voor behoeftigen dat ze zelf opricht, eerst het Prinses Mathildefonds en later het Koningin Mathildefonds. «Als logopediste heb ik geleerd om te luisteren. Dat is vaak luisteren naar degenen die geen stem hebben. Het woord geven aan degenen van wie de stem niet wordt gehoord, dat is een taak die me na aan het hart ligt en waar ik me in de volgende jaren aan wil wijden», zegt ze daar over. Jaarlijks worden een twintigtal projecten gesteund.

Toegewijde ouders

Op 25 oktober 2001 komt prinses Elisabeth Thérèse Marie Hélène ter wereld. «Een echt vrouwtje», zo laat prins Filip zich ontvallen op de persconferentie waarop hij de geboorte van zijn eerste dochter aankondigt.

In augustus 2003 volgt Gabriël, in oktober 2005 Emmanuel en in april 2008 Eléonore. Het zijn telkens Bijbelse namen want Filip en Mathilde zijn diepgelovig. Het geloof heeft Mathilde van haar Poolse moeder.

De twee zijn ook betrokken ouders. Mathilde is de eerste koninklijke moeder die haar kinderen borstvoeding geeft en hen zo veel mogelijk zelf wil opvoeden, weet koningshuisdeskundige Jo De Poorter, die het boek ’De macht van Mathilde’ schreef.

In 2008 sterft de vader van Mathilde nadat hij maanden daarvoor met een hersenbloeding is opgenomen in het Erasmusziekenhuis van Anderlecht.

Naar de troon

Wanneer koning Albert II aftreedt in 2013, worden Filip en Mathilde op de nationale feestdag koning en koningin. In zijn troonrede brengt de kersverse koning een ode aan zijn vrouw. Hij benadrukte haar «constante steun». Dat de populariteit van Filip na zijn aantreden als staatshoofd stijgt, heeft hij voor een groot deel te danken aan Mathilde.

«Mathilde is de klassieke schoolkoningin van deugdzaamheid, barmhartigheid en betrouwbaarheid», staat in ’De macht van Mathilde’. Zo komt ze regelmatig ook samen met haar collega’s Máxima van Nederland, Mette-Marit van Noorwegen, Letizia van Spanje en Mary, kroonprinses van Denemarken, om ervaringen uit te wisselen.

«Anders dan Paola ziet ze haar functie niet als rol of verplichting, maar als beroep en roeping», zegt historicus prof. dr. Vincent Dujardin in de ZDF-documentaire ’Beruf: Königin!’.

Engagementen

Mathilde heeft niet alleen het Koningin Mathildefonds, maar is daarnaast ook beschermvrouwe van de Koningin Elisabethwedstrijd en erevoorzitster van onder meer de Koning Bouwdewijnstichting, Child Focus en Unicef België. Vanaf 2001 is ze regelmatig betrokken bij nationale en internationale projecten van de kinderrechtenorganisatie. In 2019 nam de koningin haar oudste dochter en troonopvolgster Elisabeth mee naar een missie van Unicef naar Kenia.