MOVIES. ‘Animals’ Nabil Ben Yadir brengt de homofobe moord op Ihsane Jarfi in beeld: «Ik weet dat de film verontrustend is»
Tien jaar na de moord op Ihsane Jarfi in Luik zet de Belgische regisseur Nabil Ben Yadir (‘Les Barons’, ‘Dode Hoek’) die homofobe misdaad om in confronterende beelden. ‘Animals’ is een intense filmervaring geworden die het debat opent over hoe je geweld kunt weergeven op het witte doek.
Hoe heb je de moord op Ihsane Jarfi ontdekt?
Heb je ook een antwoord gevonden op je vraag?
«Ik denk dat mijn film laat zien dat het geweld aanwezig is nog voor iemand één klap uitdeelt. Het zit in de woorden van de daders en in het feit dat ze zich niet deftig kunnen uitdrukken. Ikzelf ben meer dan één persoon. Ik ben een man, filmregisseur, Belg, van Marokkaanse afkomst, moslim, hetero, enzovoort. Snap je wat ik bedoel? Als je iemand reduceert tot één enkel woord, zoals flikker of nicht, zie je die persoon niet. Dat is een daad van geweld. We veranderen de mensen om ons heen in zulke versimpelde concepten, waardoor we ons minder schuldig hoeven te voelen tegenover hen.»
Wat heeft ‘Animals’ je geleerd over homofobie?
«Dat je die in stand houdt door te zwijgen. Het is misschien gemakkelijk om te zeggen, maar als je op je 30ste nog steeds gedwongen bent om zoiets geheim te houden tegenover je eigen familie, kun je jezelf niet zijn.»
Tijdens de moord wordt het geweld extreem. Hoe heb je het aangepakt om dat in beeld te brengen?
«Ik wou een fictiefilm maken en geen documentaire. Maar de film wordt wel het meest realistisch op het moment dat het geweld losbarst. Het is een belangrijke vraag: hoe beeld je geweld af? Waarom film je dat en niet iets anders? Het is zeker mogelijk om het te suggereren en het buiten beeld te houden. Maar ik vond dat ik moest tonen dat Ihsane in wezen gelyncht is. Het is subjectief, maar voor mij hebben woorden niet dezelfde impact als beelden. En het is mijn job om beelden te creëren.»
Je laat die scène wel 20 minuten duren. Is dat niet heel lang?
«We zitten op dat moment in de wereld van de beulen. Zij grijpen de macht. Ik heb me zoveel vragen gesteld over die scène dat elke beslissing automatisch een politieke daad werd. Ik geraakte er niet meer uit. In het echt hebben de moordenaars het allemaal gefilmd met hun gsm’s, en dus hebben we dat ook gedaan. We hebben de scène in grote lijnen uitgetekend via improvisaties. Op die manier wilden we de realiteit benaderen en uitkomen bij beelden die je op het internet zou kunnen terugvinden. Daar word je als kijker heel ongemakkelijk van, want plots is er geen regisseur meer. Het is uiteraard wel gemonteerd, maar ik geef de indruk dat het geen cinema meer is, dat je naar realiteit zit te kijken.»
Hoe politiek is de film?
«Ik weet dat de film verontrustend is… [denkt lang na] Je bent niet op je gemak als je zoiets ziet. Maar hij creëert ook een interessant debat. ‘Je film zit op het randje van het ondraaglijke’, zeggen mensen tegen mij. In de omgekeerde situatie zou ik het verwijt gekregen hebben dat ik de tandjes afvijl en de realiteit niet in de ogen durf te kijken. Het publiek dat mij interesseert, zijn mensen die ook in die auto hadden kunnen zitten, die hadden kunnen meedoen en denken dat een paar welgemikte slagen niet zo erg zijn. Ik wil die mensen bereiken. Misschien zullen ze om de verkeerde redenen naar ‘Animals’ gaan kijken, maar wanneer ze uit de zaal stappen, zullen ze de behoefte hebben om te praten. En het is cruciaal dat we praten over de relatie tussen heel jonge mensen en geweld. Ze komen elke dag in aanraking met geweld via het internet, en dan zou je een film als ‘Animals’ verbieden voor hen? Serieus? We doen nochtans ons best om de film te kaderen. Er zijn video-interviews met de vader van Ihsane, en experts hebben een pedagogisch dossier opgesteld dat dieper ingaat op het thema homofobie en de artistieke keuzes die we gemaakt hebben.»