MOVIES. Regisseur Christian Tafdrup over ‘Speak No Evil’: «Nederlanders hebben een verontrustend trekje»
Louise en Bjørn, een Deens echtpaar, ontmoeten op vakantie een Nederlands gezin met wie het heel goed klikt. Wanneer die enkele maanden later voorstellen om een weekendje door te brengen bij hen thuis in Nederland, besluit het Deense stel daarop in te gaan. En zo begint ‘Speak No Evil’, een psychologische thriller waarin regisseur Christian Tafdrup nog maar eens bevestigt dat goedhartigheid en beleefdheid niet noodzakelijk gezond zijn.
Wij Belgen weten het al veel langer, maar wanneer kreeg jij door dat Nederlanders niet te vertrouwen zijn?
Christian Tafdrup: (lacht) «Wel, ik moet zeggen dat ik op vakantie al vaak Nederlanders heb ontmoet, en meestal kunnen we goed met elkaar opschieten. Maar ze hebben ook een trekje dat ik een beetje verontrustend vind, en dat is dat ze er graag nog een schepje bovenop doen. Als ik een mop vertel, moeten zij een nog betere vertellen. Als ik in het zwembad spring, moeten zij met nog meer spektakel in het zwembad springen. Op vakantie is dat niet zo erg, maar enkele jaren geleden kregen mijn vrouw en ik een uitnodiging om zo’n koppel te gaan bezoeken in Rotterdam. En ik dacht meteen dat het een goed idee zou zijn voor een thriller.»
Zou het ook werken met andere nationaliteiten?
«Ik denk het niet, eerlijk gezegd. Met een Engels of Duits of Zweeds koppel zou dit verhaal niet kloppen. Nederlanders zijn de enigen die me dat gevoel geven. Denen en Nederlanders hebben een heel gelijkaardig gevoel voor humor, donker en met veel zelfironie. We kunnen dingen tegen elkaar zeggen die een beetje overdreven en grof zijn. Maar onder dat plezier en die hartelijkheid zit bij Nederlanders iets wat ik niet kan begrijpen. Ik kan ze niet doorgronden. Perfect voor een film, want dat geeft dubbelzinnigheid en suspens.»
‘Speak No Evil’ neigt bij momenten naar horror. Ben je een fan van het genre?
«Eigenlijk niet. Ik weet er ook niet zoveel van af. Ik hou niet van de clichés die je in veel horrorfilms aantreft. Maar dat maakt het net interessant om dat genre te combineren met iets waar ik wel meer voeling mee heb, en dat is het leven van elke dag, normale mensen en spanningen binnen relaties. Ik heb het script voor ‘Speak No Evil’ samen met mijn broer Mads geschreven, en het heeft een tijdje geduurd voordat we het juiste evenwicht vonden. In het begin dachten we dat er schrikmomenten en bovennatuurlijke toestanden in moesten zitten, en daar ben ik niet goed in. De film viel pas in de plooi toen we beslisten om daarvan af te stappen.»
Gedurende het grootste deel van de film weet je als kijker niet echt wat je van dat Nederlandse koppel moet denken. Zijn ze gewoon extravagant of is er iets anders aan de hand? Was het moeilijk om die twijfel in stand te houden?
«Dat was de grootste uitdaging. Is er sprake van intimidatie of gaat het gewoon om een misverstand en culturele verschillen? Als die Nederlandse man een stuk vlees aan de Deense vrouw aanbiedt, hoewel die hem op vakantie heeft gezegd dat ze vegetariër is, is dat dan een vergetelheid of pure provocatie? Het mocht nooit te ver over de schreef gaan, want dan zou je niet meer geloven dat die Denen niet gewoon in de auto springen en naar huis rijden. Heel de film was zo’n evenwichtsoefening.»
Heb je je laten inspireren door bepaalde films of regisseurs?
«Mijn broer en ik proberen om vooral niet naar andere films te kijken wanneer we schrijven, maar natuurlijk denk je ogenblikkelijk aan dingen die je gezien hebt. Je grootste angst is dat je in wezen een doorslag van een andere film aan het maken bent. Ik ben bijvoorbeeld een grote fan van Michael Haneke, en ik was heel bang dat ‘Speak No Evil’ te veel op een soort omgekeerde versie van ‘Funny Games’ zou lijken. Het gaat voor een stuk over gelijkaardige thema’s, over hoe we als moderne mensen te beleefd zijn om het kwaad in de ogen te kijken. Hoe zouden wij als beschaafde Europeanen reageren als we plots met kwaadaardige mensen geconfronteerd worden? Mijn antwoord is dat de meesten zich weinig heldhaftig zullen gedragen.»
‘Speak No Evil’ speelt vanaf woensdag 14 september in de zalen.
Review
Waar liggen de grenzen van de beleefdheid? Wanneer zeg je tegen een gastheer (of een gast) dat het genoeg is geweest en dat je niet akkoord gaat met hun gedrag? Het Deense echtpaar Louise en Bjørn krijgen een uitnodiging om met hun dochtertje Agnes op bezoek te gaan bij Patrick en Karin, een Nederlands stel dat ze op vakantie in Italië hebben leren kennen. Omdat ze toen goed met elkaar konden opschieten, gaan ze op de uitnodiging in. In Nederland slaat de sfeer echter beetje bij beetje om. Regisseur Christian Tafdrup, die samen met zijn broer het scenario schreef, heeft zeker de juiste ideeën en weet doorgaans welke gevoelige snaren hij moet betokkelen om de personages — en de kijker — ongemakkelijk te maken. Samen met zijn acteurs zorgt hij voor een sfeervolle en donker geestige thriller. Naarmate ‘Speak No Evil’ opschiet, heb je het echter steeds moeilijker om te slikken hoe de karakters zich gedragen. Een groteske en allegorische ontknoping is op zich prima, maar het moet geloofwaardig blijven. (***)